Historia kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja Ap. w Mogile
W katalogu archiwum mogilskiego opactwa znajdujemy informację, o wydanym w Mogile, dnia 2 listopada 1347 roku, dokumencie, która brzmi: „Jan, biskup skutaryjski (Scodrinensis) i wikariusz dyecezyi krak., zawiadamia, że poświęcił kościół przy bramie klasztoru w Mogile pod wezwaniem ś. Bartłomieja wraz z ołtarzem i cmentarzem, tudzież nadał liczne odpusty odwiedzającym kościół”. Kościół, o którym mowa, którego historia nie jest nam do końca znana, zbudowany został przez Odrowążów; a wspomnieć trzeba, że biskup krakowski Iwo Odrowąż był pierwszym fundatorem klasztoru, który sprowadził cystersów z Lubiąża, z Dolnego Śląska do Mogiły – na swoje rodzinne ziemie.
Wiadomo natomiast, że kościół w którym się znajdujemy, został zbudowany przez cieślę królewskiego Macieja Mączkę w 1466 roku, na polecenie opata Piotra Hiszberga z Biecza. Przypomina nam o tym dedykacja, wyrzeźbiona w dębowym, gotyckim, południowym portalu kościoła. Ten niewielki kościółek, przykryty był gontem od dachu, aż po samą podmurówkę, a jego konsekracji dokonał biskup krakowski Jan Rzeszowski w 1475 roku.
Jest to jedyna budowla sakralna na terenie Polski, w której zachowano przykład średniowiecznego trójnawowego rozwiązania w drewnie.
Około 1740 roku, rozpoczęto prace przy modernizacji kościoła, jednak nie naruszono zasadniczego układu przestrzenno-konstrukcyjnego gotyckiego. Chodzi tu, m.in. o ostrołukowe arkady profilowane, wsparte na fazowanych, a częściowo profilowanych słupach, które dzielą wnętrze na nawę główną i nawy boczne kościoła. W następstwie prac, nadano bryle kościoła modny kształt krzyża łacińskiego – dobudowując kaplice boczne i tworząc nawę poprzeczną kościoła, tzw. transept. Wzniesiono też piętrową zakrystię. Ściany kościoła oszalowano od zewnątrz deskami, a gont pozostawiono na dachu. Założono też fartuch gontowy przykrywający podmurówkę. W roku 1839 dobudowano nowe przedsionki – kruchty, do wejścia bocznego i głównego.
Oszalowane deskami wnętrze kościoła, polichromowano w 1776 roku. Na stropie, widzimy postać św. Bernarda z Clairvaux – Rozkrzewiciela Zakonu Cysterskiego, Czciciela Matki Najświętszej i Ukrzyżowanego. W medalionach portrety czterech Ewangelistów: świętych: Jana, Marka, Mateusza i Łukasza.
Przekształcone prezbiterium, skąd usunięto ścianę tęczową, zdobią portrety biskupów, związanych z klasztorem i parafią.
Biskup Iwo Odrowąż – fundator klasztoru. Biskup Jan Prandota – który dokumentem z dnia 14 maja 1266, wydanym w Krakowie, oddaje klasztorowi w Mogile parafię kościoła św. Bartłomieja wraz z jego uposażeniem i nadaje dziesięciny dla klasztoru. Kardynał Zbigniew Oleśnicki – w 1434 roku, nadaje 40 dni odpustu pobożnym, odwiedzającym kościół św. Bartłomieja i klasztorny w Mogile, zaś dokumentem z dnia 12 maja 1442 roku, wydanym w Krakowie, pozwala zakonnikom mogilskim udzielać sakramentów chrztu i małżeństwa w kościele parafialnym św. Bartłomieja w Mogile.
Na ścianie głównej prezbiterium malowany iluzjonistycznie ołtarz z postaciami Apostołów: św. Piotra i św. Pawła.
Obraz św. Bartłomieja Ap. – Patrona Parafii, został namalowany w latach 20-tych XX wieku, przez biblistę, profesora UJ, ks. Józefa Kaczmarczyka (+1951).
Na ścianach kościoła widoczne są portrety papieży: Piusa II, potwierdzającego 17 lipca 1460 roku, w Sienie, prawo udzielania przez zakonników sakramentów chrztu i małżeństwa; oraz Inocentego X, który 13 kwietnia 1646 roku, w Rzymie, nadaje odpust zupełny bractwu św. Izydora przy kościele św. Bartłomieja w Mogile.
W kaplicach bocznych, mieszczą się po dwa ołtarze. W kaplicy południowej, barokowy ołtarz Matki Bożej oraz rokokowy ołtarz Matki Bożej Różańcowej, należący do Bractwa Żywego Różańca, w którego zwieńczeniu umieszczono obraz św. Anny Samotrzeciej. Natomiast w kaplicy północnej, barokowy ołtarz z obrazem Matki Bożej Bolesnej, jest to kopia staniątecka z 70-tych lat XX stulecia i rokokowy ołtarz św. Izydora – rolnika, należący do bractwa św. Izydora.
Na chórze muzycznym ośmiogłosowe organy pochodzące z XVIII wieku.
Ten to wspaniały zabytek, mówiący o miłości, dobroci, miłosierdziu i wszechmocy Bożej, zamknięty jest – wraz z cmentarzem przykościelnym, gdzie grzebano zmarłych od 1347 do 1836 roku; deskowym, sumikowym ogrodzeniem z daszkiem gontowym.
Do zwiedzania tak wyjątkowego zabytku w Nowej Hucie – Mogile, zachęca nas, oprócz samej bryły kościoła, trójbramna dzwonnica wzniesiona w 1752 roku.
br. Albert Marcinek OCist
zródło :: http://www.mogila.cystersi.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=63&Itemid=126
Wnętrze koscioła św Bartłomieja możesz zobaczyć tutaj. Wnętrze kościoła św Bartłomieja
Pojemnik mikro weź coś do pisania
EN (translate google)
In the catalog of the archives of the Mogil Abbey, we find information about the issue published in Mogila on November 2, 1347, which reads: "Jan, Bishop of Scarchs (Scodrinensis) and Vicar of the Duchy of Kraków, informs that he dedicated the church at the gate of the monastery in Mogiła ś. Bartłomiej, along with the altar and cemetery, and gave numerous indulgences to church visitors. " The church in question, whose history is not known to us, was built by the Odrowąż family; and it should be mentioned that the Cracow bishop Iwo Odrowąż was the first founder of the monastery, which brought Cistercians from Lubiąż, from Lower Silesia to Mogiła - to their home lands.
It is known, however, that the church in which we are located, was built by the royal carpenter Maciej Mączka in 1466, on the orders of the abbot Piotr Hiszberg of Biecz. The dedication reminds us of this, carved in the oak, gothic, southern portal of the church. This small church, covered with a shingle from the roof, to the foundation itself, and its consecration was made by the Cracow Bishop Jan Rzeszowski in 1475.
It is the only sacral building in Poland, in which an example of a medieval three-nave solution in wood has been preserved.
Around 1740, work began on the modernization of the church, but the basic spatial and structural layout of the church was not affected. It is here, among others with ogival profiled arcades, supported by chamfered and partly profiled pillars that divide the interior into the nave and the side naves of the church. As a result of the work, the shape of the church was given a fashionable shape of the Latin cross - adding side chapels and creating a nave of the church, so-called transept. A two-story sacristy was erected. The walls of the church were boarded from the outside with boards, and the shingles were left on the roof. A shingle apron covering the foundation was also established. In 1839, new vestibules were added - porches, to the side and main entrance.
The church's planks covered with boards were polychromeized in 1776. On the ceiling, we see the figure of Saint. Bernard of Clairvaux - Propagator of the Cistercian Order, Worshiper of the Blessed Mother and Crucified. In the medallions portraits of four Evangelists: saints: Jan, Marek, Mateusz and Łukasz.
The transformed presbytery, from where the rainbow wall was removed, is decorated with portraits of bishops associated with the monastery and the parish.
Bishop Iwo Odrowąż - founder of the monastery. Bishop Jan Prandota - who, with a document dated 14 May 1266, published in Krakow, gives the parish church of Saint Nicholas to the monastery in Mogiła. Bartłomiej, along with his salary and tithe for the monastery. Cardinal Zbigniew Oleśnicki - in 1434, he gives 40 days of indulgence to the pious, visiting the church of St. Bartholomew and the monastery in Mogila, and the document of May 12, 1442, issued in Krakow, allows the Mogil brothers to administer the sacraments of baptism and marriage in the parish church of St. Bartłomiej in Mogila.
On the wall of the main presbytery, an illusionist altar with figures of the Apostles: Saint. Peter and Saint Paul.
Picture of Saint. Bartłomiej Ap. - Patron of the parish, it was painted in the 1920s, by a biblical scholar, professor of the Jagiellonian University, priest. Józef Kaczmarczyk (+1951).
On the walls of the church there are portraits of Popes: Pius II, confirming on July 17, 1460, in Siena, the right of the baptisms of the sacraments of baptism and marriage; and Inocent X, who on April 13, 1646, in Rome, gave a fair indulgence to the brotherhood of Saint. Isidore at the church of St. Bartłomiej in Mogila.
In the side chapels, there are two altars. In the southern chapel, the Baroque altar of the Mother of God and the rococo altar of Our Lady of the Rosary, belonging to the Brotherhood of the Living Rosary, in the finial of which was placed the image of Saint. Anna Samotrzeciej. However, in the northern chapel, the Baroque altar with the image of Our Lady of Sorrows, is a Staniątek copy from the 70th years of the 20th century and a Rococo altar of St. Isidore - farmer, belonging to the brotherhood of Saint. Isidore.
In the music choir eight-voice organs from the 18th century.
This is a magnificent monument, talking about love, goodness, mercy and omnipotence of God, it is closed - along with the church cemetery, where the deceased were buried from 1347 to 1836; plank, furled fence with shingle roof.
To visit such a unique monument in Nowa Huta - Mogiła, we are encouraged, in addition to the church itself, to be a triple-bell tower erected in 1752.
The interior of St. Bartholomew's church can be seen here: interior of the church of St. Bartholomew
cache: mikro /BYOP