De Stichting Schaapskooi Opende heeft de kooi gereconstrueerd om deze te behouden voor de dorpsgemeenschap.
De oorspronkelijke schaapskooi is rond 1870 gebouwd. Hij stond bij een boerderij die in vlammen is opgegaan.
De schaapskooi
In Opende en omstreken kwamen wel meer schaapskooien bij boerderijen voor. Herders verzamelden dagelijks de schapen en namen ze mee de heide op. Ze werden 's nachts in een schaapskooi gedaan. Op deze manier kregen de boeren de beschikking over kostbare mest. Mestlagen in de schaapskooien van een meter kwamen aan het einde van de winter voor.
De in de kooi verzamelde mest werd vermengd met heideplaggen en hiermee het es (akkerland) bemest.
Zonder schapenmest was in die tijd akkerbouw praktisch onmogelijk. Deze kooi heeft naar schatting een 30-tal heideschapen geherbergd. Met de komst van het kunstmest rond 1910 liep de schapenhouderij gauw op z'n einde.
Het Schaap
Vanaf ongeveer 4000 v. Christus komt het heideschaap in Drenthe voor, waarschijnlijk met de emigranten meegekomen vanuit Frankrijk. Het Drents heideschaap is hiermee het laatste overblijfsel van een schapenhouderij zoals deze hier zo'n 6000 jaar geleden al plaatsvond. Het (Drents) heideschaap is een vrij klein, rank gebouwd schaap met een lange bewolde staart. Het is een sober schaap met een lange levensduur en een hoge mate van zelfredzaamheid, dat jaarlijks zonder hulp aflammert en haar lammeren grootbrengt. De Nederlandse Fokkersvereniging het Drentse Heideschaap behoedt het schaap voor het uitsterven.
Andere kooien
In de buurt waren ook schepers (schaapsherders) die met een eigen kudde graasden, zoals bijvoorbeeld de herders uit de familie Dijk. Deze kudde bestond uit wel 400 schapen. Deze schapen graasden op de Jilt Dijksheide.
Opende kent momenteel nog één schaapskooi aan de Provincialeweg 106 in Opende. Deze schaapskooi is een monument van de Gemeente Grootegast.
Reconstructie
De schaapskooi is in 2006-2007 zoveel mogelijk gereconstrueerd met oude materialen en technieken. Zo zijn de gebinten zo'n 300 jaar oud en afkomstig van een boerderij uit Ter Apel, werden er gesmeedijzerde nagels gebruikt, zijn de stiepjes weer met originele geeltjes opgebouwd en is de nok bedekt met heide. Verder is de directe omgeving op een historische verantwoorde manier ingericht met oude wringhekken, veldkeien en meidoornafrastering.