„Sławni w Rudach”

Ta seria keszy ma na celu pokazanie i przypomnienie o sławnych osobistościach, które dawniej bywały w Rudach. Karol Godula, znany jako Król Cynku, był bardzo uzdolniony od samego dzieciństwa. Z tego też powodu został zapisany do Cysterskiego Gimnazjum w Rudach. Uczęszczał tam w latach 1793-1798. Polecam zapoznać się z jego historią i rozwiązać kesza.

Karol Godula

Karol Godula urodził się on 8 listopada 1781 roku w Makoszowach w dzisiejszej dzielnicy Zabrza, w rodzinie Józefa i Franciszki z domu Hanisz. Ojciec był leśniczym i dzierżawcą majątków, mi.in. w Makoszowach, Ligocie Zabrskiej i Gaszowicach koło Rybnika, gdzie mały Karol mieszkał do czasu rozpoczęcia nauki. Naukę rozpoczął w szkole parafialnej w Przyszowicach. Do gimnazjum cysterskiego w Rudach Wielkich pod Raciborzem uczęszczał w latach 1793-1798, a do liceum w Szkole Głównej w Opawie.

W 1801 r. Karol Godula rozpoczął pracę u hrabiego Ballestrema. Dzięki swojej nteligencji szybko awansował na zarządcę majątku hrabiego. W 1809 r. Ballestrem nadał mu tytuł "Amtmanna" (ekonoma), a 5 lat później mianował go głównym ekonomem swoich dóbr.

W 1812 r. rozpoczęto budowę huty cynku "Karlhütte". Hutą zarządzał Godula, a w 1815 r. dostał od swojego pracodawcy 28 kuksów (udziałów) w hucie. W 1828 r. otrzymał drugie tyle kuksów w hucie. Karol Godula zaczął pracę na własny rachunek.

Pierwszą kopalnię "Maria" Karol Godula zbudował w roku 1823. Kopalnia zajmowała się wydobyciem galmanu, a działała do 1895 r. Dzięki zarobionym pieniądzom Godula kupił dobra ziemskie: Orzegów, Szombierki, Bobrek, Bujaków. Zakupił także kopalnie "Stein" i "Rosalie" oraz huty "Morgenroth" i "Gute Hoffnung". Potem do swojego majątku włączył Paniowy. W atach 20. XIX wieku kryzys przeżywały huty cynku. Wielu przedsiębiorców zbankrutowało, jednak Karolowi Goduli udało się wtedy zwiększyć swój majątek.

W dniu śmierci Karola Goduli jego majątek szacowano na 2 miliony talarów. Na majątek składało się: 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty cynku, 28 kuksów w hucie "Karol", do tego dochodzą tereny: Orzegów, Szombierki, Bujaków, Bobrek, Paniowy. Dla porównania średnia pensja nauczycielki (bardzo dobrze płatna) rocznie wynosiła około 300 talarów.

Karol Godula zmarł 6 lipca 1848 roku.

Napadli i oszpecili

„W młodości przeżył wypadek, który zaważył na życiu. Napadli go kłusownicy, oszpecili i okaleczyli. Godula nie chciał jednak, żeby ludzie nad nim się litowali, żeby się z niego śmiali, dlatego zamieszkał w Rudzie Śląskiej. Mimo że miał później piękny pałac w Szombierkach, dwór w Rudzie Śląskiej, wolał mieszkać w skromnej, drewnianej chatce. – Mimo że był bajecznie bogatym człowiekiem, najczęściej jadał kartofle z kwaśnym mlekiem. Ludzie widywali go, jak snuł się po cmentarzu w Lyskach, chodził po polach, uważali go za dziwaka i samotnika.
                Jak na tamte czasy, Godula był bardzo wykształconym człowiekiem, dla wielu niemieckich przemysłowców pozostawał jednak tylko zwykłym Ślązakiem bez żadnych tytułów. Nie był też zbytnio lubiany przez pruskie władze. Podczas kiedy inni bez problemu dostawali koncesje i pozwolenia, on musiał na nie czekać całymi latami. Ale w końcu doczekał się i w krótkim czasie dorobił się majątku, który przebił największe fortuny na Górnym Śląsku. Jego huta Karol w pierwszej połowie XIX wieku była największą w Europie, a więc i na świecie. To właśnie Karol Godula jako pierwszy zaczął na Górnym Śląsku budować mieszkania dla robotników, czyli tak zwane familoki.”

- Jerzy Buczyński

Śląski Kopciuszek

Fortuna jaką zgromadził śląski przedsiębiorca była jedną z największych w dziejach Śląska. Niestety nie miał żadnych potomków, więc nie było spadkobiercy zgromadzonych przez niego dóbr. Był człowiekiem samotnym i okaleczonym. Jego brzydota i ponury charakter działała odpychająco na jego otoczenie. Nocne doświadczenia chemiczne nasuwały też przypuszczenie, że paktuje z diabłem. Jedynie Joanna nie okazywała strachu i nie czuła lęku do niego. Karol ujęty jej bezpośredniością, polubił ją do tego stopnia, że postanowił się nią zaopiekować.

Karol Godula opłacił opiekę i edukację Joanny, jednak gdy miała zaledwie 6 lat, zmarł. Ustanowił ją swą uniwersalną sukcesorką, a swych krewniaków, do których nie miał zaufania, zadowolił jedynie legatami pieniężnymi. Joanna odziedziczyła: 4 kopalnie galmanu i połowę udziału w kolejnej, 6 kopalni węgla, 4 majątki ziemskie − Szombierki, Orzegów, Bobrek, Bujaków oraz Chudów-Paniówki − łącznie prawie 70 tys. mórg pola i prawie 3,5 tys. mórg lasu.

Kesz

Skrytka nie znajduje się w wyznaczonym miejscu. Aby ją odnaleźć musisz rozwiązać proste zadanie. Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w listingu:

- W którym roku Godula zaczął naukę w Cysterskim Gimnazjum w Rudach? Odp= A

- Godula za zarobione pieniądze kupił 4 dobra ziemskie a później dokupił jeszcze Paniowy. Liczba liter miejscowości z tych pięciu, która OBECNIE jest w granicach Rudy Śląskiej to B

- Karol mieszkał w drewnianej chatce w Rudzie Śląskiej, mimo iż miał pałace i dwory. Dlaczego?

• Był bardzo przedsiębiorczy i dwory wynajmował pod biura C=300
• Był oszpecony i nie chciał, żeby śmiali się z niego ludzie i litowali nad nim C=600

- Ilość liter w nazwie imienia osoby, która dostała w spadku większość majątku Goduli = D

Wystarczy podstawić do wzoru:

N 50° 11.(A+B)-1011 E 018° 26.(C+D)+56

Proszę ostrożnie podejmować i dokładnie zamaskować!