Pomnik
Pomnik ma formę modernistyczną i mieści się przy bulwarze Jana Szymańskiego – nadmorskim deptaku, który prowadzi od latarni morskiej do mola spacerowego w Kołobrzegu. Autorem projektu jest architekt Wiktor Tołkin, który specjalizował się w monumentach upamiętniających martyrologię narodu Polskiego. Autorstwa Tołkina są m.in. pomniki ofiar nazizmu na Majdanku, w Stutthofie, czy na warszawskim Pawiaku.
Odsłonięcie pomnika odbyło się 3 listopada 1963.
Główny element pomnika tworzy stylizowana flaga, trzymana przez grupę figuralną. Mozaiki na ścianach i masywne płaskorzeźby żołnierzy są symbolem tysiąclecia tradycji oręża polskiego na Pomorzu – nawiązują do prehistorycznych malowideł naskalnych. Na płytkach kamiennych, które leżą u podnóża pomnika, upamiętniono wszystkie jednostki zdobywające miasto w 1945 roku. Prześwit pod pomnikiem symbolizuje okno na świat, czyli port morski.
Legenda
Legenda mówi, iż przejście z jednej strony pomnika na drugą przez okno (na bezdechu), przynosi spełnienie się wcześniej pomyślanego życzenia.