Poruszanie się po gliniastym podłożu nie należy do przyjemności. Niejeden przeklinał je głośno wyciągając samochód z błota lub ślizgając i wywracając się na mokrej glinie. Ale...
Temat tego earthcache może niekoniecznie spowoduje że polubicie glinę choć na pewno spojrzycie na nią innym okiem.
Znajdujesz się w miejscu niezwykłym pod niejednym względem. Jednym z nich to fakt, że jest to jedno z 3 miejsc na świecie (tak!), gdzie zlokalizowane są największe pokłady haloizytu. Pozostałe dwa miejsca odległe są trochę bo znajdują się w USA i Nowej Zelandii.
Może na początek sucha definicja:
haloizyt, minerał z grupy minerałów ilastych, uwodniony hydroksokrzemian glinu Al4[(OH)8|Si4O12] · 4H2O; krystalizuje w układzie jednoskośnym, ziemisty, biały z różnymi odcieniami; makroskopowo przypomina porcelanę, w mikroskopie elektronowym kryształy haloizytu mają kształt rurek; składnik niektórych skał ilastych, zwietrzelin i gleb. Nazwa pochodzi od nazwiska belgijskiego geologa Omaliusa d'Halloya (1783-1875).
A zatem glina jak glina – tutaj jest to kopalina jednorodna i w miarę czysta. Jeżeli spojrzymy na haloizyt jako na zwykły minerał ilasty to ujrzymy idealną bazę do powstania tak nielubianego przez nas błota.
Spójrzmy zatem na niego od środka. Poniżej widzisz zdjęcie wykonane za pomocą mikroskopu elektronowego, który pokazuje niezwykłą strukturę haloizytu. [Credit: Evelyne Delbos, James Hutton Institute.]
I jeszcze struktura mineralna:
W odróżnieniu od pozostałych minerałów ze swej grupy, haloizyt odznacza się wyraźnie większą powierzchnią właściwą oraz większą wymiennością jonową. Zbudowany jest z płytek o powierzchni płaskiej i częściowo zwiniętej albo też w postaci rurek powstałych ze zwiniętych płytek. W naturze wszystkie trzy formy występują równocześnie. Taka budowa powoduje, że haloizyt z Dunina odznacza się następującymi cechami:
– duża powierzchnia właściwa (60-500 m2/g w zależności od sposobu przetwarzania),
– duża jonowymienność,
– wysoka odporność chemiczna w szerokim zakresie pH.
Zatem zwykła na pozór glinka posiada niezwykłe właściwości, wykorzystywane do produkcji wszelkiego rodzaju filtrów, biofiltrów, sorbentów mineralnych do pochłaniania substancji kwaśnych, zasadowych, ropopochodnych i innych mieszanek emulsyjnych. Między innymi stosowana jest przez służby ratownicze i straż pożarną. Inne zastosowania haloizytu to geomaty izolacyjne, koagulanty do oczyszczania wody i ścieków a nawet jako nośniki substancji o szczególnym przeznaczeniu w nanotechnologii (nanorurki).
Jednak niezwykłe, prawda?
Zanim przejdziemy zatem do zadań, pamiętaj o dwóch sprawach:
Znajdujesz się przy czynnej kopalni, gdzie wstęp jest zabroniony – nie wchodź na ogrodzony teren, wykonanie zadań absolutnie tego nie wymaga.
Zanim zalogujesz earthcache, wyślij do mnie przez profil odpowiedzi na pytania. Nie musisz czekać na moją odpowiedź - jeżeli coś będzie nie tak sam się skontaktuję. Jednak logi bez wysłanych odpowiedzi będą kasowane.
A oto zadania:
- Jak nazywa się forma strukturalna którą przyjmują cząsteczki haloizytu?
- Jaka jest średnia powierzchnia właściwa 1 grama haloizytu? Do czego można to porównać?
- Co powoduje niezwykłe właściwości haloizytu? Pamiętaj o poprzednich pytaniach.
- W odkrywce od czasu do czasu eksploatowane jest wyrobisko. W związku z tym nietrudno będzie ci znaleźć przy drodze kawałeczek minerału. Zależnie od pogody przy jakiej go znalazłeś będzie on suchy lub mokry. Jeżeli będzie suchy, możesz wykorzystać wodę z kałuży lub rzeki w pobliżu by go obficie zmoczyć. Spróbuj wtedy rozetrzeć go w palcach i opisz swoje wrażenie. Jaki kolor będzie miało to co powstało, po ponownym wysuszeniu?
- [OPCJONALNIE] Zrób zdjęcie np. swojego gpsa na tle odkrywki.