Het Pesthuis
In 1635 kocht het stadsbestuur van Leiden een terrein buiten de stadsvest, op het grondgebied van wat toen nog Oegstgeest was. Aanleiding voor deze aankoop was de pestepidemie die in dat jaar de stad teisterde. Men wilde de pestlijders isoleren en uit de binnenstad verbannen. Voor die tijd bracht men de lijders aan deze besmettelijke en vaak dodelijke ziekte onder in het Caeciliagasthuis.
Op het aangekochte terrein werd een houten 'noodpesthuis' gesticht en een bakstenen huis voor de binnenvader en -moeder (de beheerders).
Later werd een aantal zalen voor weeskinderen achter het pesthuis opgetrokken.
Toen in 1655 opnieuw de pest rondwaarde was het definitieve pesthuis nog steeds niet gebouwd. Het terrein waarop het moest verrijzen werd gebruikt als moestuin en boomgaard. Pas in 1657 gaf het stadsbestuur toestemming voor de bouw.
Het bouwplan werd gemaakt door stadstimmerman Huybert Cornelisz. van Duyvenvlucht, waarschijnlijk naar het voorbeeld van het Amsterdamse pesthuis (later het Buitengasthuis) aan de Overtoom dat gesloopt werd in 1937. Het werd een carrévormig gebouw bestaande uit een achttal grote zalen rond een binnenplaats. Die binnenplaats werd door een gracht in tweeën gedeeld, zodat de mannenafdeling en de vrouwenafdeling van elkaar gescheiden waren. In 1661 kwam het gebouw gereed.
De toegangspoort
Het reliëf boven de zandstenen toegangspoort is gemaakt door Rombout Verhulst in 1660.
Het stelt de pest voor in de gedaante van een furie (wraakgodin, oorspronkelijk voorzien van een gesel, zoals te zien is op de foto in de hal van het gebouw) met een wolf. Naast haar een uitgeteerde moeder die haar stervend kind vasthoudt en een kind dat zich aan de furie vastklemt.
In het fries boven de deur zijn de wapens van de vijf regenten van het Pesthuis afgebeeld: I.I. Vesanevelt, S.D. Block, P.V. Assendelft, C.A.V. Achthoven en M.V. Strigtenhuise.
Vlak onder de daklijst, die hier naar voren uitsteekt, bevinden zich de Leidse Sleutels.
Functies van het Pesthuis
Het Pesthuis is uiteindelijk nooit een hospitaal geweest voor lijders aan de pest. Wel heeft het dienst gedaan als militair hospitaal, gevangenis, rijksopvoedingsgesticht voor jongens, vrouwengevangenis en een opvang voor psychopaten.
In 1941 werd het Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum Generaal Hoefner in het Pesthuis ondergebracht. Tot daar in 1989 een einde aan kwam en het museum verhuisde naar het legermuseum in Delft.
De Rijksgebouwendienst kocht het Pesthuis met bijbehorend terrein en bijgebouwen van de gemeente Leiden.
In 1990 koos Rijksbouwmeester Kees Rijnbout de Leidse architect Fons Verheijen als ontwerper voor het nieuwe museum Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, waar het Pesthuis onderdeel van uit zou moeten gaan maken. Voor de restauratie van het Pesthuis liet Verheijen zich bijstaan door architect Flip Robers.
Sinds de opening van Naturalis, door Koningin Beatrix op 7 april 1998, fungeert het Pesthuis als de entree van Naturalis.
De cache
Vanaf de cachelokatie is het Pesthuis goed te zien. Foto's zijn welkom (spoilerfoto's niet).
Neem je eigen pen mee.
Pas bij het zoeken op voor bezoekers van het museum die hier hun fiets stallen.
Parkeren rond het nulpunt is niet toegestaan. Deze weg (de Pesthuislaan) is uitsluitend bestemd voor bewoners, toeleveranciers, bezoekers met een invalidenkaart en hulpdiensten.
Stop het doosje weer 'diep' terug, zodat het niet zichtbaar is.
Mijn dank voor de toestemming om deze cache te plaatsen gaat naar
Banner
Voor de liefhebber is er een banner die je op je profielpagina kan plaatsen, wanneer je deze cache hebt gevonden.
Bannercode:
<a href="http://www.geocaching.com/geocache/GC5ADJD_het-pesthuis"><img src="http://imgcdn.geocaching.com/cache/149a76ac-a879-442a-a120-265d849b3a2c.jpg" alt="Het Pesthuis" title="Het Pesthuis" width="240" height="80" border="0"></a>