Trochę wody dla ochłody EarthCache
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(other)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Skrytka typu EarthCache nie posiada fizycznego pojemnika. Aby zaliczyć znalezienie EC powinnaś/powinieneś/powinniście udać się do Piwnicznej-Zdroju, skosztować wody w Małej Pijalni, odpowiedzieć na pytania zamieszczone w opisie tej skrytki i przesłać je do mnie za pomocą formularza kontaktowego. Logować można bezpośrednio po wysłaniu odpowiedzi do mnie, a jeśli coś w nich będzie nie tak, zgłoszę się do Ciebie/do Was i pomogę w zadaniu. Powodzenia:)
Skrytka została stworzona przez catnh. Zdjęcia i treść są własnością catnh.
Dziękuję wszystkim za odwiedzenie tej skrytki, którą przekazałam w dobre ręce. :)
Zabierz ze sobą:
- przezroczyste naczynie np. butelka, kubeczek, probówka, będzie Ci łatwiej wykonać zadanie
Koniecznie! ;)
- pustą, czystą, najlepiej przezroczystą butelkę 1,5 l - żeby nabrać wody "na później", a jak zapomnisz o niej to pozostaje Ci napić się na zapas na miejscu.:)
Fontanna przed Pijalnią Artystyczną
Woda może być niegazowana, gazowana, niskozmineralizowana, wysokozmineralizowana, miękka, twarda... Najczęściej widzimy ją jak leci z kranu albo w butelkach na półkach sklepowych. Piwniczanki poza Piwniczną-Zdrojem w kranie nie znajdziecie, więc zapraszam na wycieczkę do tej miejscowości, abyście mogli spróbować wody prosto ze źródła.
Na obszarze Polski wody podziemne mineralne i swoiste występują powszechnie, na różnych głębokościach, przeważnie głębiej niż poziomy wód zwykłych. Zmienność budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych powoduje znaczne zróżnicowanie składu chemicznego tych wód.
Ta budowa geologiczna ma ścisły związek z największym nagromadzeniem w Polsce naturalnych wypływów wód mineralnych w dolinie Popradu.
Beskid Sądecki pod względem geologicznym należy do płaszczowiny magurskiej. Osady płaszczowiny zbudowane są głównie z utworów formacji fliszowej utworzonej w Oceanie Tetydy od kredy po paleogen. Zostały one wynurzone i sfałdowane na przełomie paleogeonu i neogeonu. Wykształciły się wówczas dwie strefy tektoniczno-facjalne: krynicka i sądecka. W rejonie Piwnicznej strefa ta osiąga szerokość około 17 km. W skład tej strefy wchodzą piaskowce gruboławicowe i łupki (piaskowce z Piwnicznej powstały w eocenie).
Budowa tektoniczno-facjalna ma charakter fałdowo-blokowy. Charakterystyczna jest tu obecność systemu uskoków poprzecznych, które spowodowały rozbicie tych struktur na szereg bloków poprzesuwanych względem siebie. To właśnie sprawiło, że w tym rejonie nagromadziły się szczawy.
Dlaczego?
Mianowicie strefy uskokowe zawierają liczne spękania, którymi infiltrują wody z powierzchni i którymi następuje migracja i wymiana wód, a także migracja dwutlenku węgla z wgłębnych stref fliszu karpackiego. Skałami zbiornikowymi są głównie kompleksy piaskowcowe różnych formacji paleocenu i eocenu jednostek krynickiej i bystrzyckiej płaszczowiny magurskiej. Wody mogą występować w porowatych piaskowcach, a także spękaniach pochodzenia tektonicznego.
Na poniższym rysunku można zaobserwować warstwy i uskoki.
Przekrój hydrogeologiczny na podstawie "Wody podziemne Piwnicznej-Zdroju, ich wiek i obszary zasilania, według danych izotopowych" w: "Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 445: 485-494, 2011 r.", Bogusław Porwisz, Jan Radwan, Józef Chowaniec, Andrzej Zuber
Obszar doliny Popradu cieszy się mianem "popradzkiego zagłębia balneologicznego". Balneologia to dziedzina medycyny zajmująca się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz zastosowaniem ich w lecznictwie, zwłaszcza terapii chorób przewlekłych.
Wody mineralne ziemi sądeckiej wykorzystywane są już od XIII wieku. W czasach zaborów transportowano ją w kamionkowych naczyniach, towarzyszyły międzywojennej historii Polski. Butelkowane tutaj wody są dostępne w całej Polsce, a także eksportowane poza jej granice.
Wodę mineralną wykorzystywano do kuracji pitnej i kąpieli mineralnych. Pierwsze odwierty w Piwnicznej powstały na przełomie 1931 i 1932 roku. Jednak dopiero w 1968 roku zaczęto rozlewać "Piwniczankę" do butelek w celach handlowych na szerszą skalę.
Ciekawostki:
- Definicję wody mineralnej określono na Międzynarodowym Kongresie Balneologicznym w Bad Nauheim w 1911 roku.
- Turystyka uzdrowiskowa rozkwitła na początku XX wieku. Można było nawet uzyskać ulgę kolejową, która przysługiwała osobom powracającym z miejscowości uzdrowiskowych
- Grzbietem górskim wznoszącym się nad stacją kolejową w Piwnicznej przebiegała granica galicyjsko-węgierska.
- Fontannę przed Pijalnią Artystyczną wybudowano w 600-tną rocznicę lokacji Piwnicznej-Zdroju
Zapraszam do Małej Pijalni w Piwnicznej-Zdroju, abyście skosztowali tutejszej wody.
Pojęcie woda mineralna, czyli taka, która w 1 dm3 (litrze) wody zawiera od 1 g rozpuszczonych składników stałych, obowiązujące w hydrogeologii, różni się od pojęcia wód mineralnych stosowanego w rozlewnictwie wód podziemnych. Przemysł rozlewniczy każdą butelkowaną wodę podziemną nazywał mineralną, co było informacją nieprawdziwą, dlatego w rozlewnictwie wprowadzono pojęcie naturalna woda mineralna i tak rozwiązano konflikt pojęć.
Hydrogeologia to nauka o wodach podziemnych.
W artykule "Zagłębie rozlewnicze wód mineralnych w Dolinie Popradu" z "Geologii tom 35, zeszyt 2/1, rok 2009" dokonano podziału wód butelkowanych na:
Naturalna woda mineralna jest to woda podziemna, wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, charakteryzująca się stabilnym składem mineralnym oraz właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi.
Naturalna woda źródlana jest to woda podziemna, wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, nie różniąca się właściwościami i składem mineralnym od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, określonymi w przepisach w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Woda stołowa jest to woda, którą otrzymuje się po dodaniu do wody źródlanej naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych, zawierających jeden lub więcej składników mających znaczenie fizjologiczne jak: sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany i wodorowęglany.
Na podstawie opracowania “Solanki, wody lecznicze i termalne” Leszek Skrzypczyk, Jakub Sokołowski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy można określić jakie wody są wodami leczniczymi:
Wodami leczniczymi określa się wody podziemne niezanieczyszczone pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, o naturalnej zmienności cech fizycznych i chemicznych, spełniające co najmniej jeden z następujących warunków:
zawartość rozpuszczonych składników mineralnych stałych – nie mniej niż 1000 mg/dm3,
zawartość jonu żelazowego – nie mniej niż 10 mg/dm3 (wody żelaziste),
zawartość jonu fluorkowego – nie mniej niż 2 mg/dm3 (wody fluorkowe),
zawartość jonu jodkowego – nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody jodkowe),
zawartość siarki dwuwartościowej – nie mniej niż 1 mg/dm3 (wody siarczkowe),
zawartość kwasu metakrzemowego – nie mniej niż 70 mg/dm3 (wody krzemowe),
zawartość radonu – nie mniej niż 74 Bq (wody radonowe),
zawartość dwutlenku węgla niezwiązanego – nie mniej niż 250 mg/dm3 (250-999 mg/dm3 wody kwasowęglowe, ≥ 1000 mg/dm3 szczawa).
Wody można podzielić dodatkowo według innych kryteriów.
Według stopnia nasycenia dwutlenkiem węgla:
nienasycone CO2 - niegazowane
niskonasycone CO2 - do stężenia 1500 mg/dm3 CO2
średnionasycone CO2 - od 1500 mg/dm3 do 4000 mg/dm3 CO2
wysokonasycone CO2 - powyżej 4000 mg/dm3 CO2
Podział ze względu na mineralizację:
Niskozmineralizowana - do 500 mg
Średnioozmineralizowana - od 500 do 1500 mg
Wysokozmineralizowana - powyżej 1500 mg
Solanka - zawartość jonu Cl- wynosi min. 8500 mg/l, oraz Na+ min. 5500 mg/l
Podział ze względu na skład:
Szczawa – zawiera minimum 1000 mg wolnego CO2
Termalna – temperatura wody na wypływie wynosi 20 st. C lub więcej
Żelazista – zawiera minimum 10 mg żelaza /1l wody
Arsenowa - zawiera minimum 1 mg AsO2- lub 1,3 mg HAsO4-/1l wody
Fluorkowa - zawiera minimum 1 mg fluoru /1l wody
Bromkowa - zawiera minimum 5 mg bromu /1l wody
Jodkowa - zawiera minimum 1 mg jodu /1l wody
Siarczkowa - zawiera minimum 1 mg siarki /1l wody
Chlorkowa - zawiera minimum 1000 mg chloru /1l wody
Borowa - zawiera minimum 5 mg boru /1l wody
Krzemowa - zawiera minimum 100 mg H2SiO3 /1l wody
Oto zadanie
- do wykonania głównie w "altance" Małej Pijalni:
1. W "Małej Pijalni" znajduje się ujęcie wody, czy misa pokryta jest osadem? Jeśli tak, to jakiego koloru jest ten osad? Jak myślisz, dlaczego przybrał on właśnie taki kolor?
2. Skosztuj wody - najlepiej jeśli nabierzesz ją do przezroczystego naczynia. Określ jaki ma kolor, smak, czy jest gazowana?
3. Woda ta po nabraniu do naczynia i odstawieniu mętnieje. Dlaczego tak się dzieje?
Opcjonalnie - nabierz wodę do butelki lub probówki, odstaw ją (najlepiej, abyś jej nie przewracał - nie “wzburzał”) odczekaj aż zmętnieje i wytworzy się osad. Jakiego koloru jest ten osad? Dlaczego przybrał taki kolor?
4. Określ czy jest to naturalna woda mineralna, woda źródlana czy woda stołowa. Dlaczego tak sądzisz?
5. Czy jest to woda lecznicza? Na podstawie opisu tego EC uzasadnij swoją odpowiedź?
6. W jakim stopniu woda jest nasycona dwutlenkiem węgla i jaki jest stopień mineralizacji?
7. Określ jakiego jest to rodzaju woda ze względu na jej skład?
8. W jakich warstwach skalnych utworzyła się woda z tego odwiertu (przyjrzyj się przekrojowi hydrogeologicznemu /obrazek większy pod nazwą przekrój/)?
9. Czy w BEZPOŚREDNIM sąsiedztwie "Małej Pijalni" Piwniczanki są “inne” ujęcia wody, w formie otwartej lub zakrytej - ile jest takich miejsc? UWAGA! bezpośrednie sąsiedztwo! Nie chodzi o Pijalnię Artystyczną, ani o fontannę...
Bibliografia:
"Zagłębie rozlewnicze wód mineralnych w Dolinie Popradu" w: "Geologia tom 35, zeszyt 2/1, rok 2009", Lucyna Rajchel
http://geoportal.pgi.gov.pl/css/surowce/images/2009/pdf/09_55_solanki_wody_lecznicze_i_termalne.pdf
"Solanki, wody lecznicze i termalne", Leszek Skrzypczyk, Jakub Sokołowski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, 2010
http://egeocaching.pl/zwiedzaj/pomysly-na-miejsca/458-troche-wody-dla-ochlody-piwniczna-zdroj 2014-07-08
"Geologia surowców balneologicznych", J. Dowgiałło, A. Kraski, I. Potocki, 1969 - informacje z EC Na zdrowie! [PL/EN] - za pozwoleniem autorki skrytki
"Wody podziemne Piwnicznej-Zdroju, ich wiek i obszary zasilania, według danych izotopowych" w: "Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 445: 485-494, 2011 r.", Bogusław Porwisz, Jan Radwan, Józef Chowaniec, Andrzej Zuber
http://turystyka.piwniczna.pl/5/6/wody-mineralne.html 2014-07-08
Additional Hints
(Decrypt)
Jnegb pmlgnp vasbeznpwr an gnoyvpnpu:)