Krzyże pokutne/pojednania (niem. sühnekreuze)
Skrzynka powstała w ramach małego projektu
"Śladami Krzyży Pokutnych".
Masz ochotę dołączyć się do projektu, zapraszam napisz do ktoszu-k?
Część krzyży kamiennych można zaliczyć do zabytków związanych z dawną jurysdykcją. Były one fundowane przez zabójców jako element pojednania z rodziną ofiary. Zwyczaj ten panował w Europie Środkowo-Wschodniej pomiędzy XIII, a XVI wiekiem. Poza nielicznymi wyjątkami prawo te było stosowane jedynie na terenie dawnego Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
Średniowieczne kodyfikacje prawne zaliczały nieumyślne zabójstwo do kategorii przestępstw mogących podlegać rozstrzygnięciu według systemu kompozycyjnego (compositio). Możliwość takiego postępowania wynikała z przyjęcia w Europie Środkowo – Wschodniej zapisów prawa sasko-magdeburskiego. W XIII-wiecznych kodyfikacjach prawnych zapisano, że: kto zabije umyślnie, wedle prawa ma być karany. Kto zabije przygodnie, że jawne to będzie, gardła tracić nie powinien, tylko zapłacić. Krewni zabitego tworzyli solidarny związek rodowy, który ścigał zabójcę. Z drugiej strony zabójca zasłaniał się swoimi krewnymi, co doprowadzało do powstania stanu wrogiego między dwoma związkami rodowymi, mogło dojść do krwawej zemsty. Równocześnie wraz z ograniczeniem krwawej zemsty rozwijała się tendencja do jej zastąpienia ugodą stron – pojednaniem. Krwawa zemsta nie leżała jednak w interesie władcy danego terytorium, dlatego realne korzyści w pogodzeniu dwóch zwaśnionych stron wnosiło jedynie tzw. jednanie, które było bodźcem do wykształcenia się systemu kompozycyjnego. Winnym zabójstwa umożliwiały one zawarcie ugody z rodziną ofiary, jeśli ta wyraziła taką wolę. Sprawca pozbawienia życia drugiego człowieka, zobligowany był do stosownego zadośćuczynienia, którego rodzaj i wymiar ustalał sąd, przed którym spotkał się zabójca z bliskimi zabitego.
W innych regionach Polski (np. Roztocze) występują podobne krzyże kamienne, lecz na razie nie odnaleziono dokumentów świadczących o tym, że są to krzyże pokutne/pojednania, więc zapewne ich funkcja była inna.
Zabójca był zobowiązany do:
- przekazania rodzinie zabitego "główszczyzny"
- ufundowania określonej ilości wosku na rzecz Kościoła
- zamówienia określonej liczbę mszy zadusznych w intencji zabitego
- partycypowania w kosztach pogrzebu
- ufundowania kąpieli, posiłków, odzienia dla biedoty
- peregrynacji osobistej lub opłacenia zastępcy do jednego z ówczesnych miejsc pielgrzymkowych:
- Rzym
- Akwizgran
- Wilsnack
- Jerozolima
- Santiago de Compostela
- ufundować krzyż pokutny/pojednania, kapliczkę pokutną/pojednania lub Marter (krucyfiks lub kapliczkę z przedstawieniem ukrzyżowania Chrystusa lub męczeństwa świętych), który miał skłaniać do modlitwy za duszę zabitego i być potwierdzeniem zrealizowanego aktu pojednania
Krzyż pokutny na Poniatowie:
To jeden z czterech zachowanych krzyży pokutnych w Wałbrzychu stoi obok ogrodzenia posesji nr 10 przy ulicy Świerkowej (dawna ulica Sergiusza Kirowa), w tzw. Poniatowie Nowym, na przełęczy między Lisim Kamieniem a Czarnuszką (obok Kolonii Trzech Róż). Jest to prosty, masywny krzyż regularny wykonany z miejscowego zlepieńca dolnokarbońskiego. Część nadziemna jest prawie symetryczna: Z9 centymetrów wysokości i Y2 centymetry rozpiętości ramion. Szerokość ramion wynosi około X0 centymetrów, a grubość 28 centymetrów. Ustawienie ramion jak już zostało wcześniej powiedziane, jest wtórne. Uprzednie ukierunkowanie różniło się od obecnego o 90st. i było równoległe do drogi biegnącej z Wałbrzycha do Poniatowa. Północne ramię krzyża zostało w latach 70-tych utrącone przez pracujący w polu ciągnik-obecnie jest ono połączone (spojone) z korpusem krzyża przy pomocy cementu i prętów. Przy przestawianiu krzyża zmieniono nie tylko jego ustawienie, ale też nieco głębiej wkopano go w ziemię-na głębokość około 75-80 centymetrów. Na krzyżu brak jakichkolwiek widocznych znaków rytych (pierwsze ryty pojawiły się w piętnastym wieku). Oznacza to, że może to być dość stary obiekt albo kamień był zbyt twardy do obróbki dłutem.
Wskazówka do rozwiązania zagadki:
Współżędne skrytki:
N 50° 46.CCB
E 016° 18.ABC
A = X +1
B = Y - 4
C = Z - 2
Jeżeli masz zamiar mierzyć krzyż, polecam zrobić to od strony płotu, a nie od przodu. Inaczej może nie wyjść.
Aby mieć pewność czy Twoje wyliczenia są prawidłowe: cyfry przyporządkowane literom A, B, C muszą tworzyć ciąg arytmetyczny.
Kesz na starcie zawiera logbook, ołówek, certyfikaty dla trzech pierwszych znalazców i jeden specjalny certyfikat dla jednego z graczy.