Stożek Perkuna (The Perkun Cone)
Znajdujemy się na górze Ciasnota (Kopka) o wys. 401 m n.p.m. w nieczynnym łomie bazaltu. Pod względem geologicznym jesteśmy w jednostce zwanej Metamorfikiem Izerskim zbudowanym z prekambryjskich lub staropaleozoicznych skał metamorficznych, głównie gnejsów i łupków łyszczykowych. Na przełomie paleogenu i neogenu (ok. 26 mln. lat temu), podczas ruchów górotwórczych wypiętrzających Sudety, starsze skały zostały przebite intruzjami magmy, która w wielu miejscach wylała się na powierzchnię. Widzimy fragment krateru wulkanicznego zaczopowanego lawą bazaltową. Podczas zastygania lawy, prostopadle do powierzchni stygnięcia, powstaje system spękań termicznych nazywany ciosem. W przypadku bazaltoidów, cios ma formę 4-6-bocznych słupów. Odsłonięcie jest ciekawe ze względu na dwa systemy ciosu w formie drobniejszych i grubszych słupów, które w strefie kontaktu wyginają się. Zjawisko to tłumaczy się prawdopodobnie różnym wiekiem skał wylewnych. Istnieją dwie teorie: jedna, iż jest to żyła bazaltu, która wcisnęła się niezgodnie pomiędzy starsze utwory, druga, że jest to czop wulkaniczny o dwóch generacjach law, między starszą, bardziej lepką, zastygająca wolniej (grubsze słupy) wcisnęła się lawa rzadsza, bardziej płynna i szybciej stygnąca (drobniejsze słupy).
Odsłonięcie, od 1954 r. jest chronione, jako pomnik przyrody nieożywionej. Jest to również dobry punkt widokowy na Pogórze i Góry Izerskie.
Jak dotrzeć na miejsce?
Do parkingu najlepiej dojechać od strony Leśnej - Miłoszowa i do stożka dotrzeć pieszo (ok. 1 km).
Od strony Grabiszyc Dolnych drogę odcina uruchomiony ponownie w 2009 r. kamieniołom bazaltu, który pracuje w dni robocze.
Zadania.
Jeśli chcesz zalogować tę skrytkę, wyślij - za pośrednictwem mojego profilu, odpowiedzi na poniższe pytania. Nie musisz czekać na odpowiedź, możesz od razu logować. Jeśli odpowiedzi będą niewłaściwe, zgłoszę się sama. Logi bez wysłanych do mnie odpowiedzi zostaną usunięte.
1. Wysokość skałki, od tablicy informacyjnej do wierzchołka (na szczyt możesz bezpiecznie wejść, przy okazji zobaczysz panoramę) wynosi około:
A. 10 metrów.
B. 20 metrów.
C. 30 metrów.
2. Cios bazaltu widocznego w odsłonięciu jest przeważnie:
D. Regularny, heksagonalny.
E. Nieregularny, zbliżony do heksagonalnego.
F. Nieregularny, cztero-, pięciokątny.
3. Średnica słupów w centrum komina wulkanicznego wynosi około:
G. 10 cm.
H. 20 cm.
I. 30 cm.
J. 40 cm.
4. Opcjonalnie: zrób zdjęcie odsłonięcia lub widoku ze szczytu skałki i dodaj do galerii.
The Perkun Cone
Basalt columns in a 26-million-years-old volcano conduit.
The Perkun Cone nature monument is an example of Cainozoic, intra-plate, alkaline basaltoid volcano. This type of volcanic activity is common in Europe and in the Lower Silesia. Their distribution corresponds to the extension of the continental Eger (Ochre) rift.
The abandoned quarry was developed within basalts originated from the Palaeogene-Neogene volcanic episode. Since 1954 the cone has been protected as a nature monument in order to preserve a fragment of the volcano crater. The geological attraction to the Perkun Cone is the fragment of volcano conduit plugged with two generations of lava, each of them represented by its own, regular, columnar jointing system. The joints show fan-like patterns controlled by cooling surfaces.
The Perkun Cone is located within the Karkonosze-Izera Massif – the large structural unit of the Western Sudety Mts. The massif comprises Neoproterozoic-Old Palaeozoic metamorphic complex composed of various gneisses and granitic gneisses. The metamorphic complex was penetrated by basaltoid intrusions at the Palaeogene-Neogene break (Oligocene/Miocene). Unfortunately, at the Perkun hill the gneiss/basalt contact is not exposed.
The top of the Perkun Cone surrounded by hilly farmlands is a perfect vista from which an almost 360° panorama can be observed.
Tasks.
In order to log this earthcache, give answer to the questions via e-mail. You don't have to wait for my answer. If a little bit is not right, I announce myself. However, logs without answers will be deleted.
1. The rock’s height from the place with the information table to the top is about:
A. 10 metres.
B. 20 metres.
C. 30 metres.
2. Observe the columnar jointing. The cross-section of the basalt columns is rather:
D. Regular hexagonal.
E. Irregular pseudohexagonal.
F. Irregular tetragonal or pentagonal.
3. Estimate column’s diameter in the center of volcano conduit. Is it:
G. 10 centimeters.
H. 20 centimeters.
I. 30 centimeters.
J. 40 centimeters.
4. As an option, you can attach a photo of The Perkun Cone or the view from the top.
