Bielawa
Bielawa
Zdjęcie
 |
POLSKI
|
Bielawa (niem. Langenbielau) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim. Bielawa położona jest na Przedgórzu Sudeckim, u podnóża Gór Sowich. Rozciąga się na długości 12 km wzdłuż potoku Bielawica (niem. Biele), na wysokości 280–345 m n.p.m. Historycznie leży na Dolnym Śląsku. Według danych GUS z 31 marca 2011 miasto liczyło 31 699 mieszkańców.
Pierwsza udokumentowana forma nazwy miejscowości (Bela) pochodzi z 1288 r. i wskazuje na to, iż pierwotnie była ona nazywana "Białą". Potwierdza to także zapis z 1379 r. (zur Bele). Od XV w. występuje już przystosowana do wymowy niemieckiej forma "Belau" czy "Bielau" (Berlaw 1472, Bylaw 1511). Ostatecznie w XVI w. utrwala się przedrostek "lang" (niem. "długi"), nawiązujący do charakterystycznej rozciągłości geograficznej wsi (8 km) - Langenbilav 1665 r., Langenbielau 1758 r. Jednocześnie lokalnie funkcjonowała dialektowa forma Biele. W 1945 r. władze polskie dokonały repolonizacji nazwy na Bielawa, choć forma ta nie ma prawdopodobnie oparcia historycznego.
Bielawa położona jest u podnóża Gór Sowich. Najwyższym szczytem Bielawy jest Kalenica (964 m n.p.m.). Na południe od centrum miasta położona jest Góra Parkowa (455 m n.p.m.), a na niej znajduje się wieża widokowa i wyciąg narciarski. W granicach miasta znajduje się też Łysa Góra (364 m n.p.m.), funkcjonująca w starszej nomenklaturze topograficznej także jako Strażnik - roztacza się stąd panorama miasta z widokiem na Góry Sowie. Miejsce to jest również wykorzystywane do uprawiania sportów lotniarskich.
Ważniejsze wydażenia w historii miasta:
XIII w. - założenie wsi łańcuchowej dla kolonistów z Frankonii, Turyngii i Szwabii, zapewne na miejscu wcześniejszego osadnictwa słowiańskiego
1288 – Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie
1428 – Husyci w Bielawie
1530 – Wskutek rozpowszechnienia się we wsi reformacji przejęcie kościoła katolickiego przez protestantów
1598 – Budowa zamku
1654 – (9.III) Nakaz zwrotu kościoła katolikom
1713-1714 – Zaraza
1720 – Pierwszy murowany dom mieszkalny w Bielawie
1741 – Zajęcie wsi przez wojska pruskie; przyznanie ewangelikom swobód wyznaniowych
1742 – Pokój wrocławski - Bielawa wraz z całym Dolnym Śląskiem, ziemią kłodzką i większą częścią Górnego stała się częścią Prus; założenie gminy ewangelickiej i pierwszej szkoły (ewangelickiej)
1743 – Otwarcie zboru ewangelickiego
1762 – Bitwa pod Fischerbergiem (Pilawą)
1801 – Urbarz bielawski
1804 – Wielka powódź i głód
1805 – Christian Dierig zakłada przedsiębiorstwo tkackie, które później rozwinie się w największą fabrykę włókienniczą na Śląsku (Christian Dierig AG)
1806-1808 – Okupacja francuska
1844 – (5.VI) Powstanie tkaczy
1876 – (15.XI) Otwarcie nowego kościoła katolickiego
1883 – Pierwsze światło elektryczne
1891 – (1.VI) Otwarcie linii kolejowej Dzierżoniów – Bielawa
1899 – (7.X) Pierwszy samochód w Bielawie
1900 – Otwarcie kolei sowiogórskiej
1900 – (15.X) – Otwarcie Zawodowej Szkoły Włókienniczej
1901 – (30.IX) Otwarcie Szpitala św. Elżbiety
1924 – (1.V) Nadanie Bielawie praw miejskich
1925 – Otwarcie wieży widokowej na Górze Parkowej
1933 – Wytyczenie rynku (dziś Pl. Wolności)
1975 – Bielawa wchodzi w skład nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego
1977 – Likwidacja połączenia kolejowego ze Srebrną Górą, następnie fizyczna rozbiórka linii; zawieszenie połączenia osobowego z Dzierżoniowem
1999 – Bielawa w granicach województwa dolnośląskiego
1999 – (IX) Otwarcie pływalni miejskiej "Aquarius"
2000 – zawieszenie towarowego połączenia kolejowego z Dzierżoniowem; ostatnie połączenie kolejowe Bielawy ze światem przestaje istnieć
2006 – (14.IV) Otwarcie obwodnicy
 |
ENGLISH
|
Not yet.
