Numer cmentarza: 336
Lokalizacja: Gierczyce-Czyżyczka - okręg IX Bochnia
Projektant: Franz Stark
3 listopada 1915 roku w wiedeńskim Ministerstwie Wojny utworzony został Wydział Grobów Wojennych (niem. Kriegsgraber Abteilung), posiadający szerokie uprawnienia. Równocześnie powołano jego terenowe odpowiedniki, powiązane z dowództwami korpusów armii. Zadaniem Wydziału i jego terenowych filii było ewidencjonowanie poległych, ekshumowanie i komasowanie zwłok na wybranych miejscach, a także projektowanie, budowa i dekoracja cmentarzy wojennych. Zadania te realizowano wszędzie tam, gdzie walczyły armie austriackie: w Serbii, Dolomitach Włoskich, Karpatach Wschodnich, nad Piawą, na Wołyniu oraz oczywiście na terenie całej prawie Galicji. Okazuje się że jedynie w Galicji Zachodniej, w Oddziale Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie dzięki sprawności organizacyjnej dowódców: Rudolfa Brocha i Hansa Hauptmanna, udało się sprawę doprowadzić prawie do końca (cyt. wikipedia).
Prace nad budową cmentarzy wojennych prowadzone były w 11 okręgach cmentarnych, w sumie zbudowano 400 cmentarzy. Cmentarz nr 336 powstał w okręgu IX - Bochnia - na terenie tego okręgu w latach 1915-1918 zbudowano 46 cmentarzy.
Budową kierował tu (w okręgu Bochnia) wiedeński architekt por. Franz Stark. Tutejsze cmentarze zawierają charakterystyczne dla projektów Starka elementy: reprezentacyjne wejście z bramą lub furtką często flankowaną słupami lub pylonami, element centralny w postaci dużego drewnianego lub kamiennego krzyża, czasem nawet bogate w wystroju kaplice lub stylizowane sarkofagi, dostosowane do kształtu terenu drewniane lub kamienne ogrodzenie, centralna aleja. Na grobach postawiono krzyże, na ogół żeliwne, żelazne, rzadziej betonowe lub stele z żeliwnymi tablicami inskrypcyjnymi. Kształt krzyży lub steli dostosowano do wyznania poległych żołnierzy.
Cmentarz nr 336 położony jest na szczycie wzgórza Czyżyczka (364 m) w Gierczycach. Cmentarz powstał obok punktu triangulacyjnego założonego jeszcze przez Austriaków (w 1898 r.). Obecnie znajduję się tam zbiornik wody pitnej, dobrze widoczny z daleka.
Sam cmentarz jest niewielki, na planie prostokąta, otoczony ogrodzeniem z trzech rzędów rur rozciągniętych pomiędzy betonowymi słupkami. Na cmentarz nie ma bramki wejściowej, w narożnikach ogrodzenia występują przerwy przez, które wchodzimy na cmentarz. W narożnikach w tylnej części ogrodzenia rosną dwa drzewa. Elementem centralnym jest duży drewniany krzyż przykryty półokrągłym blaszanym daszkiem. Jak podaje Frodyma pierwotnie planowano zbudowanie kamiennego kopca z krzyżem na szczycie. Na polach grobowych ustawione są krzyże listowe na niewielkich betonowych cokolikach. Stan cmentarza bardzo dobry, cmentarz zadbany i wyraźnie co jakiś czas porządkowany. Obiekt jest bardzo malowniczo położony, że szczytu Czyżyczki rozpościera się piękny widok na całą okolice.
„Wzgórze miało duże znaczenie taktyczne, gdyż jest najwyższym punktem w okolicy i rozpościera się z niego rozległy widok na dolinę Raby i Pogórze Bocheńskie. Było też celem wielokrotnych ataków obu armii. Żołnierze z austriackich pułków tyrolskich nazywali je Śnieżną Kopą.” [Roman Frodyma, Galicyjskie Cmentarze Wojenne Tom III. Brzesko-Bochnia-Limanowa, wyd. Rewasz, Pruszków 1998, s. 102.]
Niezrealizowany projekt pomnika centralnego zamieścił w swojej książce Oktawian Duda, a pochodzi on z opracowania R. Broch, H. Hauptmann, Die Westgalizischen Heldengraber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915. W swojej książce Duda podaje: „Centralnym elementem kompozycyjnym cmentarza w Gierczycach-Czyżyczce (okręg bocheński) miał być wysoki kopiec-kurhan o zaokrąglonych kształtach, wymienianych przez R. Brocha jako Tumulusgrab i był rzeczywiście wzorowany na grobowcach etruskich, zwanych tumulus.”
[Oktawian Duda, Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej, Warszawa 1995, s. 64.].
Skrytka:
To niewielki plastikowy pojemnik zawierający logbooka, ołówek, certyfikaty dla trzech pierwszych znalazców, kartę z opisem cmentarza oraz kilka drobiazgów. Proszę nie zabierać karty z opisem cmentarza. Kesz znajduje się poza terenem cmentarza, proszę nie szukać między grobami.
W zasadzie pod sam cmentarz można dojechać samochodem, z tym że ostatnie 250 metrów trzeba pokonać stromą szutrową drogą, zachęcam do pozostawienia samochodu przy drodze asfaltowej.