Zamek w Kurzętniku wzniesiony został na przełomie XIII i XIV wieku przez Kapitułę Zakonu Krzyżackiego w Chełmnie, na górze zwanej Kurnik, położonej nad Drwęcą (wysokość 142 m n.p.m. i wybitność 63 m w stosunku do doliny Drwęcy). Dokładna data powstania warowni nie jest znana, lecz przypuszcza się, że budowę rozpoczęto po 1331 roku. Na pewno ukończona została przed 1361 rokiem, wtedy bowiem wzmiankowani są urzędnicy zakonni rezydujący na zamku.
Zachowane mury kamienne i częściowo ceglane w układzie gotyckim pozwalają zrekonstruować pierwotny kształt założenia obronnego. Zamek zbudowano na planie nieregularnym, co wynikało z nierówności terenu. Długość warowni wynosiła 110 metrów, szerokość 42 metry. Wejście do zamku prowadziło od strony południowej (z kierunku Brodnicy) przez most zwodzony. Około 1340 roku powstał główny budynek mieszkalny o wymiarach 25 na 27 metrów, który pierwotnie był kilkupiętrowy, a zachowały się dwie elewacje o wysokości 6-8 m.
Okazałą budowlę otaczały potężne mury z granitu, w partiach szczytowych uzupełnione cegłą, wzmocnione dwiema wieżami wyrastającymi z dłuższych ciągów muru obwodowego. Dziedziniec zamkowy od strony północnej zamykała kaplica pw. Św. Krzyża. Na widocznej z zamku szerokiej równinie Drwęcy i zachodnich wzgórzach pomiędzy Kurzętnikiem a Nowym Miastem Lubawskim zbierały się w lipcu 1410 roku wojska krzyżackie przed późniejszą bitwą pod Grunwaldem. Pierwotnie bowiem to tu miało dojść do wielkiego starcia wojsk krzyżackich z armią polsko–litewską. W dniu 2 lipca 1410 r. na zamek przybył sam Wielki Mistrz Zakonu Ulryk von Jungingen, który wzmocnił jego załogę oraz rozkazał umocnić mosty na Drwęcy. Jagiełło planował przeprawić się przez Drwęcę w Kurzętniku i maszerować dalej w stronę Malborka, który od początku był jego celem. Wielki Mistrz znał te plany i dlatego szykował zasadzkę przy kurzętnickim brodzie. W konsekwencji wojska Jagiełły musiały zawrócić, by uniknąć bitwy w trakcie przeprawy przez rzekę. Wskutek rezygnacji Jagiełły z przeprawy brodami kurzętnickimi zamek pozostał nietknięty. Po bitwie grunwaldzkiej przeszedł na krótko w ręce polskie. Został mocno zniszczony podczas wojny głodowej w 1414 roku oraz przez Szwedów w 1659 roku.
W XIX wieku ocalałe dotąd ruiny zamku zniszczono, rozbierając pozostałe mury na materiał budowlany. Obecnie zachowały się częściowo mury zewnętrzne oraz fundamenty, które wskazują, że zamek miał kształt czworoboku z trapezowym dziedzińcem. Grubość murów wynosi około 1,5 metra.
Z ruin zamku roztacza się piękny widok na położoną w dole u stóp góry wieś Kurzętnik, na rozległą równinę, przez którą przepływa Drwęca, oraz na oddalone Nowe Miasto Lubawskie.
Jedna z legend głosi, że przed wiekami w zamkach w Kurzętniku i pobliskim Bratianie mieszkali dwaj bracia. Ich zgodne sąsiedztwo nie trwało długo. W gniewie przyrzekli sobie, że już nigdy nie spotkają się na ziemi. Udanej próby mediacji pomiędzy zwaśnionymi braćmi podjął się trzeci brat. Przysięga jednak obowiązywała. By wybrnąć z kłopotliwej sytuacji, bracia zaczęli drążyć podziemny tunel, który wkrótce połączył dwa zamki. W rezultacie bracia spotykali się często pod ziemią, żałując pochopnie złożonej przysięgi. Pomimo poszukiwań nikomu nie udało się dotychczas odszukać podziemnego ganku łączącego dwa bliźniacze zamki.
Niech Cię nie zwiedzie mikrus z OC.
Proszę o ponowne dokładne maskowanie.