04.11.2009 roku w dolinie Izery i Izerki utworzony został transgraniczny polsko-czeski Izerski Park Ciemnego Nieba , którego celem jest ochrona ciemności nocnej przed zanieczyszczeniem światłem . Na drodze między Orlem , a Chatką Górzystów powstał model Układu Słonecznego w skali 1:1 000 000 000 . Zapraszamy do "podróży kosmicznej" i odczytania koordynatów kesza finałowego zakodowanych na każdej z planet .Wizerunki i symbole każdej z nich umieszczone są na "blokach"kamiennych . Podróż zaczynamy od Merkurego najbliższej Słońcu i zarazem najmniejszej planecie naszego układu . Dojrzeć ją można jedynie tuż przed wschodem Słońca lub tuż po jego zachodzie.Rzymianie nazwali ją imieniem posłańca bogów ze względu na szybki ruch planety. Koordynaty poszczególnych etapów wędrówki (pieszej,rowerowej lub na biegówkach)to :Merkury N 50 48.967 E 015 22.892, Wenus N 50 48.992 E 015 22.872, Ziemia N 50 49.012 E 015 22.861, Mars N 50 49.053 E015 22.845, Jowisz N 50 49.327 E 015 22.667, Saturn N 50 49.631 E 015 22.402,Uran N 50 50.403 E 015 22.031, Neptun N 50 51.194 E 015 21.496 .Kesz finałowy znajduje się w nieistniejącej już wsi - dawnej Gross Izer (Wielkiej Izerze).Miejsce magiczne , odczuje to każdy kto się tu znajdzie...powietrze , cisza i jeszcze kilka składników tej "potrawy"daje jej niezwykły smak-urok.Pierwszy dom zbudował tu uciekinier religijny z Czech - Tomasz w 1620 roku.Trzysta lat później we wsi były już 43 domostwa,dwa schroniska,dwie gospody,dwa budynki celne, kawiarnia,leśniczówka,remiza strażacka,domek myśliwski i szkoła.W 1938 powstała nowa szkoła i ten budynek istnieje do dzisiaj .To Chatka Górzystów -przyjazne turystom schronisko. .We wsi nie było kościoła ,ani cmentarza , mieszkańców chowano w Świeradowie z jednym wyjątkiem .Jest to grób zastrzelonego 13maja1945roku przez żołnierzy radzieckich (szukających kobiet i zegarków) Paula Hirta ,60-letniego właściciela schroniska. Został pochowany w miejscu śmierci , dziś miejsce to upamiętnia kamień z tablicą nagrobną.W Wielkiej Izerze mieszkał też (w latach 1916-22) jeden z najwybitniejszych badaczy tradycji ludowych- Will Erich Peuckert pracował tu jako nauczyciel i wgłębiał się w tajemnicze znaki walońskie....więcej inf. m.innymi w artykule J.Skowrońskiego " Wioska,której nie ma"-gorąco polecam !