 |
Woda zawsze była warunkiem zasiedlania terenów. W miastach zakładano liczne studnie, praktycznie do końca XIX wieku większość ludności zaopatrywała się na przykład przy takich pompach, jak ta, którą znajdziesz pod współrzędnymi. Dziś wodociągi wyparły je całkowicie, zwłaszcza z dużych miast, lecz ręczne pompy w Krakowie nadal istnieją i często nadal działają!
Uwaga!, woda jest oznaczona jako niezdatna do picia gdyż znajduje sie poza kontrolą sanitarną.
Ale skąd ta woda? Spod ziemi!
Wody podziemne – to wody zalegające pod powierzchnią Ziemi na różnych głębokościach powstałe w różnych procesach geologicznych. Ich występowanie zależy od budowy geologicznej. Skały, w których jest możliwe gromadzenie się wód podziemnych, nazywamy skałami wodonośnymi albo przepuszczalnymi (na przykład piasek, żwir) w odróżnieniu od skał nieprzepuszczalnych. Drugim czynnikiem wpływającym na powstawanie wód podziemnych są czynniki atmosferyczne, przede wszystkim ilości opadów i temperatury.
|
Na polodowcowych terenach w Polsce występują cztery główne typy wód podziemnych:
Wody zaskórne - znajdują się tuż pod powierzchnią terenu, do 2m i są zasilane głównie wprost opadami atmosferycznymi. Najczęściej spotykamy je w obniżeniach terenu, bądź przy brzegach rzek i jezior na skutek obfitych opadów. To one decydują o życiu roślin i mikroorganizmów. Pozostają pod wpływem zmian pogodowych i narażone są na dopływ wszelkich zanieczyszczeń, dlatego nie nadają się do spożycia.
Wody gruntowe - wody podziemne tworzące trwałą warstwę wodonośną, występują na głębokości od kilkudziesięciu centymetrów do 100 metrów. Zasilane głównie opadami atmosferycznymi, które są przefiltrowane przez warstwy znajdujące się ponad. Od głębokości ok 20 m temperatura wód jest stała w ciągu całego roku, zbliżona do średniej rocznej temperatury otoczenia.
Wody wgłębne - oddzielone są od wód gruntowych warstwą nieprzepuszczalną. Na ogół są dobrze przefiltrowane i niezanieczyszczone bakteriologicznie. Często są silnie zmineralizowane
W północnej i środkowej części kraju wody wgłębne występują powszechnie w piaskach i żwirach polodowcowych oraz rzecznych, tworząc w nich nawet kilka poziomów wodonośnych.
Wody głębinowe - występują na dużych głębokościach i są odizolowane od wód zalegających na wyższych poziomach, a więc są niezasilane i nieodnawialne. Ze względu na głębokość zalegania, rzadko są wykorzystywane.
A oto zadania konieczne do zalogowania znalezienia - odpowiedzi proszę przesłać przez formularz kontaktowy i nie trzeba czekać na moją odpowiedź, można logować od razu, a w razie potrzeby skontatuję się.
- Znajdź pompę pod współrzędnymi i nabierz wody (to ręczna pompa, czasem trzeba machnąć parę razy zanim woda zacznie lecieć) - jaki ma kolor, klarowność, zapach i temperaturę? NIE sprawdzaj smaku!
- Jak sądzisz, jakiego typu to jest woda podziemna? Dlaczego tak sądzisz?
- Z jakiego okresu geologicznego pochodzi warstwa wodonośna? (powyższy obrazek może być pomocny)
- Zwiedzając Rynek, policz ile takich ręcznych pomp znajduje sie na nim? (zadanie opcjonalne)
[ENGLISH]
Water was always essential for a terrain to be settled. In towns many wells were establish I order to enable people living there to obtain access to water. They often used pumps like the one, which can be found under the coordinates. Nowadays, especially in major cities, these wells have been almost completely replaced by waterworks, however in Kraków many of these pumps can still be found.
Caution! This water is not suitable for drinking as it is out of sanitary control.
But where is this water from? From under the ground!
On the glacial areas in Poland, there are four main types of groundwater:
subsoil water
groundwater
water plunge
deep water
Here are the questions necessary for logging this cache as found. Please send the reply through the contact form, but do not wait for my reply, log right away, but also if needed do not hesitate to contact me.
1. Find the pump under the coordinates. Pump up a liter of water (it is a hand pump, so it might be surprisingly tiring). What is the waters colour, clarity, smell and temperature? Do NOT taste the water!
2. What type of water do you think this is? Why?
3. From what geological era does the aquifer come from? (the image above might be helpful)
4. While on the Rynek, count how many water pumps can be found on this square (this question is optional).
.
[źrodła - WODY PODZIEMNE miast wojewódzkich Polski pod redakcjà Zbigniewa Nowickiego, wikipedia]
