Nijkerks Carillon Multi-Cache
geovet65: Deze cache wordt niet meer onderhouden en zal ontmanteld worden. Te veel wijzigingen in de omgeving.
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(small)
Related Web Page
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Nijkerk heeft de mooiste toren van Nederland. Deze toren bevat ook een wereldberoemd carillon dat in de zomer door gastbeiaardiers van over de hele wereld wordt bespeeld. De Nijkerkse Klokkenspel Vereniging (NijKV) organiseert deze concerten. Er is een mooie (gratis) luisterplaats met goed zicht op de toren. Deze cache vraagt aandacht voor de Grote Kerk met de prachtige toren, haar carillon en de serie zomeravondconcerten van de NijKV.
De Grote Kerk
Nijkerk dankt haar naam aan de Nije (=nieuwe) kerk die voor 1313 werd gebouwd. De moederkerk van de R.K.parochie stond in Putten, een wandeling van 20 km. Toen er meer geld beschikbaar was werd deze Nije Kerk gebouwd en gewijd aan de heilige Catherina van Alexandrië. In 1421 werd zij door troepen van de bisschop van Utrecht vernield. In 1461 begon men met de herbouw. Waarschijnlijk omdat aan Nijkerk in 1413 stadsrechten werd toegekend kreeg de nieuwe kerk meer allure. In 1540 brak er brand uit in de stad en werd de kerk voor een groot deel verbrand, de toren bleef gespaard. De wederopbouw ging snel van start. In 1776 werd de oude torenspits vervangen door het huidige witte bovenstuk. Met de reformatie in 1580 verloor de kerk de naam Sint Catharinakerk en werd het de Grote Kerk, later de Nederlands Hervormde Kerk.
Tabakscultuur en mooie toren.
De Nijkerkse geschiedenis is nauw verbonden met de tabaksindustrie. Samen met Amersfoort hoorde Nijkerk bij de eerste steden die in Nederland tabak verbouwde. Meer dan duizend arbeiders werkten in deze branche. Eén van de eerste tabakshandelaren was de Portugees-joodse koopman P.C. Italiaander. Nijkerk leverde een zesde van alle inlandse tabak. Deze periode heeft Nijkerk geen windeieren gelegd. Ze was – na Arnhem – de grootste stad van Gelderland.
Toen de oude stadstoren in 1773 bouwvallig was geworden kon het toenmalig stadsbestuur (de ambtsjonkers) dan ook stevig uitpakken. Er moest een prachtige toren komen, een prestige object. Mèt ruimte voor een klokkenspel. De bestaande toren werd vlak onder het dak afgebroken en opnieuw opgebouwd. De overgang is (staande voor de kerk) nu nog goed te zien. De toren werd in een gematigd barokke stijl opgebouwd. Zowel aan de toren als ook in de kerk (bv in het schitterende houtsnijwerk aan orgel en preekstoel) herinneren ornamenten in de vorm van tabaksbladeren nog aan de rijke tabakscultuur van Nijkerk. In 2012 werd de toren bij een radiowedstrijd van de KRO verkozen tot de mooiste toren van Nederland.
Meer over het Carillon en de carillonbespelingen.
Het carillon dat in de toren werd opgehangen is gemaakt door A. J. van den Gheijn een zeer kundige klokkengieter uit Leuven (BE). Aan het einde van de 18e eeuw had Nijkerk dus een schitterend instrument dat vanaf het begon gold en nog steeds geldt als een van de mooiste van het land. Elke maandagochtend klinkt de boerendeun. De boeren hadden namelijk geholpen de zware klokken met paard-en-wagen in de toren te trekken. Als tegenprestatie klonk op elke boerenmarkt de boerendeun. Hiermee is de band tussen bevolking en carillon begonnen. Later werden door het bedrijfsleven verschillende klokken geschonken die het carillon tot een nog volwaardiger instrument maakten. Inmiddels telt het carillon daardoor 51 klokken i.p.v. de 37 die Van Den Gheijn afleverde.
Nijkerk heeft een eigen stadsbeiaardier. Op dit moment is dat Freek Bakker die zijn vader Peter Bakker in 1984 opvolgde. De beiaardier bespeelt het carillon met behulp van een ´stokkenklavier´. Met zijn vuisten en zijn voeten brengt hij zo de klepels in de klokken in beweging.
Nu klinkt er elk kwartier, van 7.00-23.45 uur, ook een melodietje en het is logisch dat de beiaardier niet elke dag elk kwartier kan spelen. Daarvoor is lang geleden al een prima oplossing gevonden: de speeltrommel, dat is in feite een reusachtige speeldoos.
De speeltrommel van Nijkerk dateert uit 1779 en is ook één van de mooiste van het land. Hij heeft 100 rijen van 70 gaatjes. 7000 gaatjes dus, allemaal met de hand uit gevijld! In die rijen worden op bepaalde plaatsen toonstiften gestoken. Als de trommel draait komt zo’n stift langs een hefboompje en dat zorgt ervoor dat een van de 70 hamers, die buiten bij de 35 oudste klokken zijn gemonteerd, een slag geeft. Samen zorgen die stiften voor een melodietje. Twee keer per jaar wordt de trommel ‘ ‘verstoken’, dan komen er nieuwe melodieën op. Het is in Nijkerk de gewoonte dat er op het hele uur een geestelijk lied klinkt.
Een dergelijk fraai instrument vraagt er natuurlijk om, om op gespeeld te worden. Al sinds 1928 organiseert de Nijkerkse Klokkenspel Vereniging daarom elk jaar een serie concerten. In de maand mei zijn dat de ‘mei deunen’. Sinds 1983 worden de mei bespelingen verzorgd door examenkandidaten van de Nederlandse beiaardopleidingen, vooral de Nederlandse beiaardschool uit Amersfoort.
Het muzikale hoogtepunt van het jaar is de serie van 10 zomeravond-beiaardconcerten, die elk jaar vanaf de laatste donderdag in juni tot en met de eerste donderdag in september plaats vindt. Gerenommeerde beiaardiers uit binnen- en buitenland laten dan horen wat ze kunnen. De programma’s daarvan worden in een speciaal boekje uitgeven. Ten slotte wordt er op sommige nationale feestdagen en op 1e paasdag, 1e kerstdag en oudejaarsavond een bespeling gegeven.
Nijkerk kent een aparte luisterplaats waar iedereen gratis en met goed uitzicht op de toren de concerten kan bijwonen en beluisteren. Na afloop van het concert wordt de uitvoerende musicus opgewacht en bejubeld waarna er een unieke ‘nazit’ plaats vindt bij een van de bestuursleden. Er is dan alle gelegenheid met de beiaardier kennis te maken.
Informatie die hierboven is beschreven is afkomstig van bovengenoemde website en uit “Nijkerks Prentenatlas” uitgegeven ter gelegenheid van het feit dat Nijkerk 600 jaar geleden stadsrechten verkreeg. Deze Cache is met toestemming van Gemeente Nijkerk geplaatst.
De coordinaten van de cache zijn te vinden door de volgende formule in te vullen: N52º 13.(A-1)(B)(C:3) E 005º (A:2)(Ax2).CA (C-A)
Additional Hints
(Decrypt)
NDHN