De Lijsterengh Multi-Cache

Bonneprojectie; kaart uit ca 1850

De waarde van de Lijsterengh is hoog als we kijken naar de natuur, het landschap en de historie. Al eeuwen laten mensen hier hun sporen na. Getuige daarvan zijn o.a. de vele grafheuvels. De Lijstereng is één van de grootste engcomplexen (historische landbouwgebieden)  op de Utrechtse Heuvelrug. De kaart van rond 1850 laat zien dat er diverse wegen en paden zijn over de eng en de heide. De cache-wandeling zal ook een aantal oude paden volgen. Rond 1900 was er nog steeds veel heide. Daarna is de bebossing begonnen. Je gaat wandelen en kijken naar een stuwwaltop ( De Koerheuvel, de top waarop een restaurant en een watertoren in één gebouw, en nu een woontoren staan), de eeuwenoude landbouwsystemen, de leeftijd van bomen en bossen, de patronen van de bossen en ook de waterkringloop (drinkwaterzuivering). De route gaat ook langs de “Waterbomen”, Zes reusachtige beukenbomen. Één daarvan heeft een aantal jaren geleden de storm niet overleefd. Volledig ingekerft met initialen uit de mobilisatietijd van WO II. In die bomen was toen een uitkijkpost van het leger, en zo was er zicht richting Wageningen. De diameter van de dikste boom is ca. 1,75 m. 

De geschiedenis gaat weer leven. We zien de wisselende tijdperken: De derde ijstijd, ongeveer 150.000 jaar geleden, met een enorme dikke gletsjertong in de Gelderse Vallei, waardoor de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe ontstonden. In de vierde ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden zijn de smeltwaterdalen ontstaan. De Lijstereng krijgt dan haar glooiingen en er ontstaat een vruchtbaar stuwwalplateau, en het sneeuwsmeltwaterdal, Typische gewassen van de zandgrondakkers zijn rogge, en aardappels. Tegenwoordig wordt veel maïs geteeld. De oerbossen, later heidevelden en engcomplexen en weer later de productiebossen. Deze productiebossen van voornamelijk dennen, lariks en sparren, zijn of worden omgevormd tot wat meer natuurlijk structuurrijk bos met een rijke ondergroei. Daardoor is de Lijsterengh een ideaal gebied voor de broedvogels. De wandeling gaat ook langs een eco-akker, die door de gemeente is aangewezen als een akker met een aangepaste ecologische beheersvorm. Niet de productie, maar de ecologische kwaliteit en diversiteit is belangrijk. De akker wordt bewerkt door leden van de historische trekkerclub uit Achterberg. De trekkerclub kreeg nationale bekendheid op de laatste Koninginnedag 2012 in Rhenen. Op die dag onthulde prinses Maxima een historische feloranje tractor, een Pampa, gefabriceerd in Argentinië met haar naam erop. Voor de winning van drinkwater zijn in de bossen van de Lijsterengh een aantal putten geboord. Het grondwater wordt hier opgepompt en in het zuiveringsstation tot drinkwater gezuiverd. Vitens heeft ook toestemming gegeven de cache te plaatsen.

Op de Lijsterengh zijn veel dieren gespot. We zien ze (helaas) lang niet altijd. Het grootste is het ree, Op de akkers vinden we elk jaar wel een plaats waar een jong heeft gelegen. Verder leven er vossen, en wezels. Soms zien we de boommarter en de das. Vogels zijn er veel, zowel in soorten als in in aantal. Buizerd, nijlgans, zwarte kraai, kauw, koekoek, allerlei mezen en vinken, bonte en groene spechten, fitis en goudhaantje. Verder komen we bij de Leemkuil. Dit grote gat is met de hand uitgegraven om de leem te gebruiken in en rond de woningen en boerderijen van Achterberg.

Ten slotte: de stichting is opgericht op 11 april 2011. Een jaar daarvoor was de buurt geïnformeerd over het plan om op de Lijsterengh een sportcomplex aan te leggen. De buurt was daar fel op tegen, omdat dit een uniek stukje natuur is. Op dit moment zijn de plannen niet meer actueel. De stichting heeft ook een fraaie rondwandeling van 10 km op het internet geplaatst door het gebied Rhenen-West. Halverwege deze gezinswandeling is er een leuke picknickplaats bij de Leemkuil. Ook is er vlakbij de cache nog een leuke speelplek; de Speeltoren, Hier kunnen kinderen naar hartelust spelen, en er is een picknicktafel. De Speeltoren ligt op N51 57.968 E005 33.781. Tegelijkertijd met de publicatie van deze cache is de TB-Lijsterengh op weg gegaan.

Voor rolstoelers is de wandeling niet geschikt. Neem dan contact op met de CO om toch te kunnen loggen.




De Lijstereng bij het startpunt

start,   N51 58.160 E5 33.943

Vraag A:  Wat werd vroeger niet op de engen, de arme zandgronden geteeld:
 

• rogge, haver en gerst, A=504

• aardappels, voederbieten en knollen  A=786

• vlas, tarwe en suikerbieten  A= 710 

 
Ga naar: N51 58.380 E5 33.A

Vraag B:  Welk groot zoogdier ziet men regelmatig op de Lijsterengh:
 

1. damhert  B=343

2. edelhert   B=585

3. ree   B=473

 
Ga naar: N51 58.408 E5 33.B


 
Dit is de Leemkuil omstreeks 1920

Vraag C:  Hoeveel treden heeft de kunststof trap: Omdat de trap in maart 2021 is verwijderd is het antwoord: 20 treden. Een bezoekje is de Leemkuil zeker waard. Hopelijk komt er een nieuwe trap.
 

• 17 

• 20       

• 24                  

• C=  het aantal treden * 33

Ga naar: N51 58.154 E5 33.C

Vraag D:  In welk jaar is dit gebouw geopend
 

• 1957  D=1957-991

• 1985   D=1985-1629

• 1999  D=1999-1431

Ga naar: N51 58.087 E5 33.D

 

De Waterbomen, reusachtige beuken, die de eeuwen trotseren, maar
tegen de sterke stormen zijn ze niet meer opgewassen.

Vraag E:  Wat is de omtrek van de dikste beukenboom op 1 m. hoogte
 

• 7,47 m.

• 6,48 m.

• 5,49 m

• E=omtrek * 70 (afronden op hele getallen)

Ga naar: N51 58.077 E5 33.E

 Vraag F:  Hoeveel betonnen palen markeren de ingang van landgoed de Tangh
 

• 2          F=500

• 3          F=400

• 4          F=300

Ga naar: N51 57.976 E5 33.F

Vraag G:  In welke ijstijd   is de Utrechtse Heuvelrug ontstaan.
 

1. In  de tweede ijstijd, het Elsteriën  G=259

2. In  de derde ijstijd, het Saaliën,     G=592

3. In de laatste ijstijd                         G=925

Ga naar N51 57.945 E5 33.G

Vraag H:  Schat het hoogteverschil tussen het dal en de top, of lees de waarden af van de GPS
 

1. 10 m.

2. 17 m

3. 32 m

4. H=hoogteverschil*37

Ga naar: N51 57.985 E5 33.H




De Koerheuvel, anno 1950

Vraag J:  Wat was voorheen de functie van “de Koerheuvel”.
 

1. schoolgebouw  J=919

2. hotel-restaurant-watertoren  J=690

3. kloostertoren  J=756

Ga naar: N51 58.066 E5 33.J




De eco-akker met de bloemenpracht

Vraag K:  De eco-akker wordt bewerkt met oude tractoren. Wat is geen “historisch trekkermerk”
 

1. Lanz          K=550

2. Maxima      K=638

3. Bolinder      K=726

 
Bereken het eindcoördinaat N51 58. L    E5 33 M 

Waarbij        L= (A-C+E-G+J) / 4
en                 M= (B+D+F+H+K) / 4

Slotcode:  L + M 

Geniet vooral van de wandeling en de omgeving van de Lijstereng. De (aangelijnde) hond mag mee. Het laatste coördinaat is die van de cache. De cache zit op slot. De slotcode kun je uit de antwoorden van de vragen opzoeken. Na gebruik weer goed op slot doen, omdat anders de “dreuzels” de cache slopen. Veel succes.