Synagoge van Ter Apel
Vanaf het begin van de negentiende eeuw hebben er joden in Ter Apel gewoond. Een georganiseerde joodse gemeente ontstond rond 1875 en werd in 1885 als zelfstandige gemeente erkend.
Aanvankelijk vonden de godsdienstoefeningen plaats in een gehuurde kamer aan de Boetseweg in het dorp Roswinkel. In 1881 werd Ter Apel het centrum van joods leven van de buurtschap, waartoe ook de joden van Roswinkel, Sellingen en Munnikemoer behoorden. Twee jaar later werd een synagoge ingewijd.
Er waren in de regio drie joodse begraafplaatsen: de eerste bij de Roswinkelstraatweg in Roswinkel, die tot 1886 in gebruik is geweest, de tweede in De Maten, in gebruik tot 1870, en de laatste in Ter Apel, waar vanaf 1886 is begraven.
Het kerkbestuur bestond uit drie leden. De kinderen kregen joodse les van een godsdienstonderwijzer. De enige joodse vereniging in Ter Apel was het begrafenisgenootschap, opgericht in 1902. Deze vereniging droeg tevens zorg voor ziekenbezoek en organiseerde leeravonden.
Tijdens de bezetting werd in 1942 nabij Sellingen het joodse werkkamp Sellingerbeetse opgezet. De rond 300 dwangarbeiders die daar in september 1942 verbleven zijn later via Westerbork naar de vernietigingskampen gedeporteerd. Ook vrijwel alle joden uit Ter Apel zijn gedeporteerd en vermoord. Een enkeling slaagde erin de oorlogsjaren te overleven door onder te duiken.
In 1948 werd de joodse gemeente Ter Apel opgeheven en bij die van Stadskanaal gevoegd. De synagoge was in de oorlogsjaren geplunderd. In 1949 is het gebouw aan de gemeente Vlagtwedde verkocht en later gesloopt. De begraafplaatsen in Ter Apel en De Maten worden onderhouden door de gemeente Vlagtwedde, die te Roswinkel door de gemeente Emmen. In 1998 werd de begraafplaats te Roswinkel opgeknapt door de Stichting Landschapsbeheer Drenthe.
In 2004 werd op de hoek van de Oosterstraat en de Schotslaan, op de plek waar vroeger de synagoge stond, een monument onthuld dat herinnert aan de 49 joden uit Ter Apel die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen.
Hier zie het monument dat herinnert aan de 49 joden uit Ter Apel die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen.
Het aantal A's op de rechter steen = A
Het vermoedelijke huisnummer van de synagoge = B
Het aantal treden van de brug = C
De cache ligt op:
52º 52.B0(A-4)
007º 04.(C/11)(B/2)5