WP1
N52 00.227 E005 38.664
Vliegtuigcrash 1943
Op 11 november 1943 stort in de Kraats een Amerikaans vliegtuig neer. Neergeschoten door Duitse jagers. De piloot bleek de 28 jarige Amerikaanse luitenant Dolor Alfred Martin te zijn. Hij overleeft de crash niet. Hij wordt in Ede begraven, maar na een aantal jaren herbegraven in Amerika. Op 11 november 2003 vindt de onthulling van een gedenkteken plaats. Zijn zoon Stuart D. Martin, die op het moment van de crash nog niet een jaar oud was, was hierbij aanwezig. Het gedenkteken is geplaatst aan de Krommesteeg.
A. De taak van de eenheid waar Dolor in diende was het escorteren van een formatie vliegtuigen. Welk type vliegtuig? (stapel tellen alleen de cijfers) =
WP2
N51 59.802 E005 40.560
Bart van Elst 1945
Bart van Elst werd als tweede kind geboren in 1917 in Bennekom. Zijn ouders hadden een stalhouderij op de plaats waar nu de C1000 is. Opgeleid als timmerman, voelt hij zich meer thuis bij de marechaussee. Hij krijgt verkering met Bep Busser, met wie hij door omstandigheden nooit trouwt.
In 1942 wordt hij voor de eerste keer gearresteerd en wordt tewerk gesteld in Duitsland. Met verlof in Bennekom duikt hij onder. Hij wordt in maart aangehouden en weet daarbij op spectaculaire manier te ontsnappen. Hij verblijft op diverse plekken en houdt zich bezig met verzetswerk. Dat gaat mis in de nacht van 8 op 9 maart 1945 bij een wapendropping in Lunteren. Na verhoor wordt hij overgebracht naar kamp Amersfoort, waar hij standrechtelijk wordt doodgeschoten. Kort na de oorlog wordt een herdenkingsplaats op het terrein van de voormalige villa Dorpszicht naar hem genoemd: het Bart van Elst plantsoen.
Zijn stoffelijke resten zijn bijgezet in het mausoleum op de Paasberg in Ede.
 |
  |
| Bart van Elst |
Samen met zijn verloofde |
B. Hoeveel verzetsstrijders worden er genoemd op het monument in het gelijknamig plantsoen. =
WP3
N52 02.467 E005 41.540
De Tank
De Sherman Tank op de Langenberg, herinnert de inwoners van Ede aan de bevrijding van het dorp,in april 1945 door het Calgary Regiment van de Eerste Canadese Tank Brigade. Deze brigade maakte deel uit van de Britse Polar Bear Divisie. Als locatie voor het gedenkteken is gekozen voor de Langenberg, omdat de bevrijders hier Ede binnen kwamen rijden. Nog veel mensen denken dat dit een van de twee tanks is die tot in de jaren 80 op de grens van de Syselt met de Ginkelse heide stonden. Maar dit is niet zo dit is een gerestaureerde tank die de Canadese ons hebben geschonken. De tanks die aan de Syselt hebben gestaan zijn gebruikt als oefen objecten voor benzine bommen etc.
C. Op welke dag werd Ede bevrijd? =
WP4
N52 02.214 E005 44.037
Parkeren kan je op 2 plaatsen:
N52 02.233 E005 44.162 OF N52 02.153 E005 44.127
Het Airborn monument
Het monument is geplaatst om de parachutisten te herdenken die bij de slag om Arnhem gesneuveld zijn. Op 17 en 18 september 1944 kwamen op de Ginkelse Heide 121 Dakota transportvliegtuigen aan. Vanuit deze vliegtuigen sprongen 2000 parachutisten om de troepen bij Arnhem te versterken. Er werden echter al vijf vliegtuigen neergeschoten voordat ze de heide bereikten. Voordat alle soldaten veilig op de grond aangekomen waren sneuvelden er al 50 man en er raakten er meer dan 150 vermist. Het monument staat op het noordelijkste punt van het toenmalige slagveld
Het 'Airborne-monument' op de Ginkelse Heide herinnert de inwoners van Ede aan de Britse parachutisten die tijdens de Tweede Wereldoorlog op Nederlands grondgebied zijn gesneuveld.
Op 17 en 18 september 1944 landden honderden para's op de Ginkelse Heide. De actie maakte deel uit van operatie 'Market Garden'. Met dit grootscheepse bevrijdingsoffensief (17 tot 26 september 1944), waarbij luchtlandingstroepen in een bliksemsnelle aanval bruggen moesten veilig stellen, wilden de geallieerden een doorstoot naar Duitsland forceren.
John D. Frost was de commandant van het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade van de 1ste Airborne Divisie. Onder zijn leiding slaagden de Britten erin om de noordelijke oprit van de oude Rijnbrug te bezetten en tijdens de daaropvolgende strijd dagenlang onder controle te houden. De strijd om Arnhem werd echter verloren, waardoor de aanval stokte.
Tijdens operatie 'Market Garden' zijn boven Nederland 35.000 parachutisten gedropt, waarvan circa 11.000 bij Arnhem zijn geland. Slechts 2400 man is het gelukt om de overkant van de Rijn te bereiken. De overige soldaten raakten gewond, werden gedood of zijn krijgsgevangen gemaakt.
D. Naar welke landingsterrein of Drop zone (DZ) waren de 5 neergeschoten vliegtuigen op weg? (letter waarde) =
WP5
N52 02.613 E005.40.718
Parkeren
N52 02.666 E005 40.663
Het mausoleum
Het Mausoleum op de Paasberg in Ede is opgericht ter nagedachtenis aan de 44 plaatselijke verzetsmensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen de bezetter zijn gesneuveld. In het grafmonument liggen 29 oorlogsslachtoffers begraven. Op 12 december 1945 werd in Ede een dag van algemene rouw afgekondigd. Met een plechtige ceremonie werd één stoffelijk overschot, als symbolische vertegenwoordiging van de overige gesneuvelden, in het Mausoleum bijgezet. De in Ede gelegerde 7de Canadese Infanterie Brigade heeft geholpen met de bouw van dit grafmonument. Het bronzen beeld symboliseert de neergeslagen maar niet verslagen strijder.
Het monument is onthuld op 2 augustus 1947 door Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard.
Het Mausoleum wordt elk jaar geadopteerd door een basisschool in het kader van het Project ’Adopteer een monument’. Dit is in 1985 opgezet door Stichting Februari 1941. Het doel van de adoptie is leerlingen vertrouwd te maken met de ontstaansgeschiedenis van een monument. Zo kunnen ze leren begrijpen waarom er mensen in de Tweede Wereldoorlog bereid zijn geweest, en er ook vandaag de dag nog mensen bereid zijn, hun leven te geven voor vrijheid.
E. Hoeveel marmeren platen met verzets namen zijn er op dit monument geplaatst?=
WP6
N52 01.614 E005 39.729
Het Bombardement monument
Bombardement maakte deel uit van de voorbereidingen op de luchtlandingen die zouden volgen in het kader van operatie Market Garden. De bedoeling was het luchtdoelafweergeschut te treffen dat tussen de kazernes in Ede was opgesteld. Het zicht van de geallieerde piloten was echter slecht en de toestellen waarin ze vlogen waren niet geschikt voor precisiebombardementen op relatief kleine doelen.
Het gevolg was een inferno zoals Ede dat nog niet Het eerder had meegemaakt. Tijdens de meidagen van 1940 was de gemeente Ede aanvankelijk niet eens geëvacueerd en verliepen de vijandelijkheden zonder grote schade te veroorzaken. Dit kwam mede omdat de Nederlandse cavalerie die zich ten oosten van Ede had opgesteld, zich terugtrok op de Grebbelinie voor het tot een treffen kwam. Maar in 1944 was het Duitse leger niet van plan om te wijken voor de geallieerden en liet het loopgraven en bunkers maken.
Edenaar Evert van de Weerd beschrijft de dag in het boek ” Luchtoorlog boven Ede”. Op 17 september 1944 lieten de eerste bommenwerpers hun lading los om 11.38 uur. Luchtalarm klonk er niet, omdat men er van overtuigd was dat de overvliegende vliegtuigen terugkeerden uit Duitsland. De bommen troffen Luftschutzbunkers, maar misten het luchtdoelgeschut. Een deel van de dodelijke last trof Ede Zuid, waar bijna zeventig burgers omkwamen, Hierbij werden hele gezinnen getroffen waar onder zelfs baby’s. In de Enka fabriek ontkwam men ternauwernood omdat daar wel alarm was afgegeven en de arbeiders tijdig hun toevlucht hadden gezocht in de schuilkelders.
/>
F. Hoe oud is de jongste slachtoffer van dit bombardement geworden? (in maanden)=
WP7
Eind Cache
Deze plek is mogelijk gemaakt door het bestuur van de vereniging. LET OP! : om de cache te pakken hoef je niet binnen de erf afscheiding te komen! U WORD VRIENDELIJK VERZOCHT DIT DAN OOK NIET TE DOEN! (ter beveiliging van het object worden er video opnames gemaakt) Graag de cache op de normale manier te openen!
Op de plek van de cache kan het op bepaalde zaterdagen erg druk zijn. En heeft deze plek indirect te maken met de rest van de multi, hier worden nogsteeds spullen gebruikt die onze bevrijders hebben gebruikt om onze vrijheid terug te geven. In enige logjes wordt de vraag gesteld wat de betekenis is van de eindlokatie. Indien deze mensen zich enigszins hadden verdiept in de materie zouden ze weten dat dit soort verenigingen vroeger (1900-1930) zijn opgericht ter vergroting van " 's Lands Weerbaarheid". (BEDANKT TEAM GEOBOUW) :)
Cache graag weer op de zelfde plek terug plaatsen.
N.52.02.0(F+1)(A-1)
E.005.(E-2).(C+D+3)(B-2)