Let op nieuwe coordinaten per 16-8-2011 ivm cacherip!!!!!!!!
Het Staelduinse Bos bij ’s-Gravenzande is een prachtig stukje oorspronkelijke natuur in het drukke Westland. In het bezoekerscentrum d’Oude Koestal vindt u informatie over de natuur in dit gebied.
Het Staelduinse Bos is een kwetsbaar natuurgebied. Het is gelegen op eeuwenoude rivierduinen, die ontstonden langs de maas. Pas vanaf ca. 1850 groeit er bos op dit duin.
Het terrein is uniek in het Westland en is zeer gevoelig voor verstoringen en erosie van heuvels. Daarom dient iedere bezoeker zich te houden aan de volgende spelregels van de eigenaar,Zuid-Hollands Landschap
Het gebied is een wandelbos
Alleen op Oude Hooislag mag gefietst worden
Blijf altijd op de paden
Het is moeilijk in te schatten wanneer u schade zou aanrichten. Alleen al een losgetrapt stuk mos kan erosie van het zand er onder veroorzaken.
Honden aan de lijn !!
Iedere hond kan verstoringen en onrust veroorzaken bij de dieren in het bos. Dieren kunnen niet beoordelen dat juist uw hond “niets doet”. In het bezoekerscentrum is een folder met uitleg te verkrijgen. Tegen overtreders wordt opgetreden.
Neem niets mee uit het bos
Het is niet toegestaan om planten te plukken, mee te nemen, takken af te breken etc.
Paardrijden is niet toegestaan
Het niet toegestaan om paard te rijden binnen het Staelduinse Bos
Toegankelijkheid
Het bos is alleen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang
Beheer van het bos
Het bos wordt beheerd door de stichting het “Zuid-Hollands Landschap”. Het bos wordt natuurlijk beheerd, het wordt hierdoor meer ruige natuur. Dode bomen blijven liggen en leveren hun bijdrage aan de kringloop van de natuur. Vele insecten vinden er voedsel in en worden daarna weer zelf opgegeten. Schimmels, paddestoelen en mossen vestigen zich op de boom en in de vrijgekomen ruimte voelen nieuwe planten en bv. vlinders zich thuis
In het bos leeft een grote verscheidenheid aan planten en dieren. Het is o.a. een belangrijk broedgebied voor zangvogels.
Bunkers
In de 2e wereldoorlog hebben de Duitsers een flink aantal bunkers in het bos gebouwd. Nu zijn ze bij vleermuizen in gebruik als natuurlijke grotten. De bunkers zijn niet toegankelijk om verstoring van deze bijzondere dieren te voorkomen.
Geschiedenis van het staelduinse Bos
De geschiedenis van Het Staelduinse Bos hangt nauw samen met de wordingsgeschiedenis van het Westland. Na de laatste ijstijd werden er ter hoogte van de kustlijn ondiepten gevormd, die later als zandruggen boven water uitkwamen. Hieruit ontstonden in de middeleeuwen,door verstuiving, duinen. In deze duinenrij zaten openingen,waarlangs rivieren in zee uitstroomden. Ten zuid-westen van Monster was zo’n gat. Langs deze rivieren ontstonden z.g. estuariumruggen. ’s-Gravenzande en Monster liggen op zo’n rug, evenals het Staelduinse Bos. Een tweetal gebeurtenissen in de 12e en 13e eeuw waren bepalend voor het Staelduin, te weten sterkere duinvorming, waardoor o.a. “De Beer” ontstond en de bedijking aan de noordzijde van het gebied.
In het bos zijn op dit moment nog sporen van die wordingsgeschiedenis te vinden. Zo is te zien dat een groepje zeer lage duintjes en ruggen door het bos lopen ( net ten oosten van de Oude Hooislag), die er op dat dat vroeger een stuk strand met zich vormende duinen was.
Rond 1240 werd de maasdijk aangelegd. In het gebied ten zuiden van de dijk lag een groot voorgors, de “Sandelingen” genoemd, waarin zich een duinenrij de “Radunen” bevond. Dit gors breidde zich steeds verder naar het zuiden uit en kort na 1300 werd het meest noordelijke stuk ervan bedijkt. Het voorgors dat hierdoor ontstond wordt de “Andel” genoemd. In 1371 werd de Andel in erfpacht gegeven aan de Heer Willem van Naaldwijk. In de voorwaarden daarbij werd gemeld dat de Staelluden daar ongemoeid mochten verblijven.
Hiermee begint dan de beschreven bewoningsgeschiedenis van het Staelduin. Rond 1300 moeten er al vissers hebben gewoond op de Staelduinen. Zij visten op zalm met behulp van fuiken en netten. Deze werden bevestigd aan staken ( of stalen) die in de rivierbodem werden geslagen. Volgens de meest gangbare uitleg ontlenen de Staelduinen hun naam aan deze “staelvisserij”.
Kort nadat hij de Andel in erfpacht had gekregen schonk Willem van Naaldwijk een kapel aan deze staelvissers. Deze kapel was gewijd aan de heilige Ursula en haar Elfduizend Maagden en werd bediend door de Norbertijner monniken uit Heymond ( dichtbij Westerlee). De monniken liepen via een dijkje naar het duin. Vandaar de naam Papedijk voor het dijkje tussen de Maasdijk en het bos.
De huizen en de kapel hebben vermoedelijk in de buurt van de huidige boswachterswoning en dus ook in de buurt van het bezoekerscentrum gestaan. Er is echter nog altijd geen spoor gevonden van deze houten bebouwing. De nederzetting is nooit erg groot geworden. Rond 1420 stonden er 6 a 7 huisjes en een kapel. In deze tijd is de Nieuwlandspolder bedijkt, waarbij het Staelduin net buiten de dijk viel. Rond 1500 vedween de nederzetting, doordat de maasmond verzandde en de loop van de rivier verder naar het zuiden ging.
Na 1500 werden de Staelduinen bewoond door een pachtboer , de duinmeyer, die eveneens toezicht hield op het gebied. In de duinen stonden een of twee grotere boerderijen. Het duingebied werd begraasd door schapen. Aan de zuidzijde van het Staelduin onstond een uitgebreid gorzengebied, omdat de rivieren zich terugtrokken. In deze tijd werd ook “de Beer” gevormd.
Tot in de 18e eeuw bevond de Staelduin zich buitendijks. Pas toen werd de huidige Bonnenpolder ingedijkt en kwam de Staelduin binnendijks te liggen.In de 19e eeuw kreeg het gebied meer de vorm, zoals die we nu kennen. In 1807 kocht de heer P.J. van Ooshuyse het gebied. Zijn dochter trouwde met jonkheer J.J. van Rijckevorssel. Rond 1850 ging de familie van Rijckevorssel over tot ontginning van het zuidelijke deel van het Staelduin. Onder leiding van de heer A.H. de Bruyn werd het noordelijke deel ingeplant met houtsoorten, bedoeld voor de productie. Het Staelduin verloor zijn oorspronkelijke karakter van een duingebied en werd een bos. Ter behoeve van de houtproductie werden er wegen in het bos aangelegd.
Het duin en de terreinen er omheen waren in die tijd wildrijk en daarom een geliefd jachtgebied. Er werd gejaagd door de Rijckevorssels en op hun uitnodiging door leden van het Oranjehuis en door buitenlandse ambassaseurs.
De boerderij in het bos, waarin de boswachter nu woont, werd in het begin van deze eeuw bewoond door de families van den Burg en van Koppen. Dat duurde tot 1913. Op dat moment was de boerderij al ruim anderhalve eeuw oud.
In de meidagen van 1940 werd er door oorlogshandelingen aanzienlijke schade aangebracht aan het bos . Toen de Duitsers daarna het oostelijk deel in gebruik namen voor het plaatsen van bunkers werd dat nog erger. Deze bunkers staan er nu nog en vormen een uitstekende schuilplaats voor vleermuizen. Na de oorlog is het oostelijk deel gebruikt als munitie opslag depot.
In de zestiger jaren leek het er op dat het Staelduinse Bos zijn toegankelijkheid voor het publiek geheel zou gaan verliezen. De Rotterdamse Golfclub kocht het westelijk deel met als doel een golfbaan van te maken. Een actiegroep, waaruit later de verveniging “Vrienden van Het Staelduinse Bos” zou ontstaan, wist dit te voorkomen. De provincie Zuid-Holland kocht deze helft van het bos en schoof het door naar de stichting “Het Zuid-Hollands Landschap”.
In de jaren ’70 en ’80 werd het Ministerie van Defensie overtuigd van de noodzaak om uit het bos te verdwijnen. Zij stemden toe en voor 1 miljoen gulden, opgebracht door de provincie, omliggende gemeenten en de vereniging, kwam het gehele bos in 1987 in handen van “Het Zuid-Hollands Landschap”.
In het jaar dat er op volgde werd het oostelijk deel geschikt gemaakt voor het publiek en het hek dat beide delen scheidde verdween.
Hiermee is weer een hoofdstuk afgesloten in de geschiedenis van de Staelduinen. Van woonplaats voor vissers tot een natuurgebied geliefd bij natuurliefhebbers, wandelaars en rustzoekers.
De cache
Je moet zoeken naar een micro. De cache is te bereiken via de geeigende paden. Het is dus niet nodig en zelfs niet wenselijk (lees verboden) om de paden te verlaten.
Houdt je aan de regels van het Zuid-Hollands landschap zoals deze eerder zijn vermeld.
Vanuit hieruit kan je kiezen om na de vondst terug te gaan of verder te lopen en de gele paaltjes te volgen.
Als je de gele paaltjes volgt kom je uit bij de D'oude koestal . Dit een totale loop van ongeveer 3 km door dit prachtige natuurgebied.
De eregallerij
