GC2YNZF Langs d'n diek: de Schelvenaer (Traditional Cache) in Zuid-Holland, Netherlands created by Krimpenees

This cache has been archived.

Penelope: Je cache is door mij gearchiveerd in verband met het te lang op disabled staan en/of het niet vindbaar kunnen zijn gedurende lange(re) tijd.

GC2YNZF ▼

A cache by Krimpenees Message this owner

Hidden : 6/22/2011

Difficulty:

Terrain:

Size: Size: micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:

De naam Crempene (omvattende zowel het huidige Krimpen aan den IJssel als Krimpen aan de Lek) komt reeds voor rond 1130. In een latere middeleeuwse vervalsing is sprake van het jaar 1064. De oudste oorkonde waarin Krimpen aan den IJssel als aparte ambachtsheerlijkheid wordt genoemd, dateert van 1277. In dat jaar werd Crempene gesplitst in Krimpen aan den IJssel en Krimpen aan de Lek.Het gebied bestond uit twee polders: Langeland en Kortland. Deze twee polders werden bestuurlijk in 1805 samengevoegd. In 1855 werd de toenmalige gemeente Stormpolder opgeheven en toegevoegd aan het gebied van Krimpen. In 1859 werd Krimpen aan den IJssel een zelfstandige gemeente. In de volksmond heette het dorpje Krimpen toen Tingenijssel. De nieuwe gemeente telde nog geen 1700 inwoners.Wist u overigens dat Krimpen aan de IJssel in het verleden veel minder belangrijk was dan Krimpen aan de Lek? Het is dit laatste dorp waaraan de Krimpenerwaard haar naam dankt!

De inwoners van Krimpen aan den IJssel worden ook turken genoemd. Vroeger was hier namelijk een koolteerfabriek, en degenen die daar werkten kwamen 's avonds 'zo zwart als een Turk' thuis. Koolteer werd voor diverse doeleinden gebruikt, met name bij de scheepsbouw en ook bij de boeren, om onder meer de bodem van de kafwagen mee dicht te maken en de zolder van het binnenhuis van een boerderij te teren, dat ook nog goed tegen houtworm hielp. Sommige boeren brachten een laagje koolteer aan op de deel, die later werd bestrooid met 'scherp zand', waardoor een mooie egale deel werd verkregen, die gemakkelijk was schoon te vegen. Ook de binnenmuren van de boerenschuur werden aan de onderzijde vaak over een breedte van ongeveer veertig centimeter met koolteer bestreken. Het zaad dat tegen de muur werd opgeworpen, werd dan niet vochtig. Koolteer laat namelijk geen vocht door (Groot Schimpnamenboek van Dirk van der Heide (1988))

Met dank aan great4fun voor het samenstellen van de rest van de pagina.

Cornelis van Schelven:
Als Cornelis van Schelven, korenmolenaar op een wipmolen in "Cappelle op 'd IJssel", op 18 oktober 1852 toestemming vraagt buitendijks de eerste korenmolen in Krimpen aan den IJssel te mogen bouwen, telt die plaats ruim duizend inwoners. Na wat geharrewar over de afstand die de molen tot de dijk moet hebben, die wordt, na tussenkomst van het Ministerie van Financiën 50 ellen, meer dan Cornelis wilde, begint de bouw. Op 4 april 1853 legt Izak van Schelven, de zevenjarige zoon van Cornelis, de eerste steen.
In juni dreigt Waterstaat de bouw te stoppen, daar men vergeten is dat voor de bouw van een buitendijkse molen ook een advies nodig is van het Hoogheemraadschap en een beslissing daarop van de Minister van Binnenlandse Zaken. Mede door tussenkomst van burgemeester Van Waning van Krimpen aan den IJssel bereikt Cornelis van Schelven in september ook van dit ministerie een bouwvergunning. Hij woont met zijn gezin dan waarschijnlijk al enkele maanden in de molen in aanbouw. Gedogen door de overheid is geen uitvinding van onze tijd.

Van Akkerbouw tot veeteelt:
De akkerbouw in de Krimpenerwaard nam in de zestiger jaren van de negentiende eeuw af. Door de goedkope invoer van graan kon het houden van vee zich sterk uitbreiden. Er moest ook in de Krimpenerwaard meer voedergraan gemalen worden. Later kwam er ook steeds meer maalwerk door de toenemende varkenshouderij.
Cornelis van Schelven had dus een goede reden zijn molen buitendijks bij de IJsseldijk op te richten. Graan dat in de Rotterdamse haven werd aangevoerd kon per schip tot voor de "Onverwacht" gebracht worden. De produktie van de maalderij kon ook per schip of over de IJsseldijk afgevoerd worden. Cornelis van Schelven is afkomstig uit Zierikzee en stamt uit een familie van molenaars. Zijn tweede zoon, Willem van Schelven, volgt hem op. De derde molenaar is weer een Willem van Schelven en weer de tweede zoon van de molenaar. Ook de volgende en laatste bezitter van de maalderij is een Willem van Schelven. Maar hij is een neef van de molenaar en een zoon van diens oudste broer, die molenaar in Gouda was. Hij is dus een achterkleinkind van de stichter van de molen.

De Schelvenaer staat op een historische locatie.
In 1847 telde de Krimpenerwaard negen korenmolens. Nu zijn er nog twee, Den Arend in Bergambacht en in heel ons land zijn er nog ongeveer 350 stelling-molens. Op de locatie in Krimpen aan den IJssel werd de eerste steen gelegd voor een stellingmolen ‘de Onverwacht’.
De eerste korenmolen in de Krimpenerwaard. Deze brandde op 15 mei 1930 bijna tot aan de grond af. Er blijft een onttakelde molen achter. Alleen de ronde stenen romp staat nog overeind, kap en wieken ontbreken en van de stelling klemt zich slechts een troosteloos restant aan de molenromp. De bakstenen stellingmolen heeft van onder tot boven in brand gestaan. Pas toen de wieken die brandend waren gaan draaien omlaag waren gevallen, kon de brandweer dicht genoeg bij de molen komen om de bluswerkzaamheden af te maken.

Een molen buiten dienst:
In 1975 komt er aan de IJsseldijk in Krimpen aan den IJssel een einde aan het werk in de molenstomp van de maalderij van Willem van Schelven. De Schelvenaer, het restant van de molen "Onverwacht" gaat de komende jaren een onzekere toekomst tegemoet. Vanaf 1986 worden pogingen ondernomen om met behulp van subsidie de molen te herstellen. Een tegenslag daarbij is dat de molenstomp verzakt is en dat het muurwerk scheuren bevat. Men moet het restauratieplan laten varen en tot herbouw overgaan. Men begint in 1992 met de resten te slopen en besluit de nieuw op te richten molen te onderheien. Op dezelfde plaats waar de afgebroken molenstomp stond verrijst weer een bovenkruier met een met riet gedekte kap. De stelling komt op 7,45 m hoogte en het metselwerk eindigt op een hoogte van 17,45 m. De spanwijdte van de wieken van de molen, de wiekenvlucht, is 23,36 meter. Het wiekenkruis op de houten bovenas bestaat uit gelaste stalen roeden, de borden en het tuig zijn oud-Hollands. De romp is hersteld, en vanaf 1993 alleen aangedreven door een dieselmotor. Zo komt er weer een maalwerk in bedrijf. Om de molen bouwt men een restaurant, waarvan de molen ook deel gaat uitmaken. In december 1993 worden restaurant en molen in gebruik gesteld. Het geheel krijgt de naam "De Schelvenaer", dus naar de familie die altijd de eigenaar van de maalinrichting is geweest. De huidige eigenaar van het restaurant bezit ook de molen. Het restaurant gebruikt de onderste zolder van de molen. Daarboven zijn de maalzolder, de steenzolder, de luizolder en de kapzolder. De molen is maalklaar maar bevat nog maar één koppel maalstenen. Dat zijn er vroeger meer geweest. Men moest immers verschillende soorten graan malen en produkten afleveren. Iedere zaterdag, meestal in de middag, draait de molen. Men maalt graan voor het restaurant en mensen uit de buurt. De hier ondervonden onregelmatig verdeelde druk op de wieken van een molen is een probleem voor de molenaar. Als een wiek in de onderste stand in de luwte komt, doordat er begroeiing of huizen aanwezig zijn, wordt het wiekenkruis ongelijk belast. Dat kan bij hevige wind kwalijke gevolgen hebben. Ondanks dat de Schelvenaer steeds meer ingebouwd is, heeft men bij wind uit de meest voorkomende richtingen weinig last. De meeste problemen worden ondervonden bij wind uit richtingen tussen oost en zuid. Maar die komt het minst voor.

De inhoud van dit artikel is ontleend aan verschillende publicaties. Veel is afkomstig uit "Een molen en zijn molenaar in Krimpen aan den IJssel" van de heer P.C.Sigismond, gepubliceerd in de Historische Encyclopedie Krimpenerwaard, 14e jaargang nummer 4.

Jaarlijks op vijf december is deze cache moeilijk bereikbaar maar wel beschikbaar. In verband met zeer jonge muggles (en 1 ouwe)!