Wydmy ruchome, pohyblive duny, movable dunes

polski:

Ruchome wydmy sa Prawdziwym unikatem Slowinskiego Parku Narodowego.

Najstarsze wydmy, utworzone w procesach eolicznych po ustapieniu lodowca, znajduja sie na poludnie od jeziora Lebsko. Wspólczesnie one calkowicie utrwalone, pokryte lasem, a czesciowo nawet zagospodarowane i uprawiane, a przez to nie dostrzegane na codzien.

Zjawiskiem unikatowym na skale europejska sa natomiast znacznie mlodsze wydmy ciagnace sie wzdluz mierzei. Wsród nich najbardziej znane jest pasmo aktywnych, wedrujacych piasków, zwane Bialymi Górami, polozone miedzy jeziorem Lebsko a morzem. Biale Góry znajduja sie w centralnej czesci Mierzei Lebskiej. Zajmuja one obszar blisko 500 ha Nie ulega watpliwosci, ze to wlasnie ruchome piaski wydm sa nieformalnym symbolem Parku wyrózniajac go sposród innych parków narodowych. Tworza jedyny w swoim rodzaju, urzekajacy dzikoscia i rozmaitoscia form, krajobraz quasi-pustynny. Jest on widoczny nawet z kosmosu, a na Ziemi podziwiany z wielu miejsc, w tym z Rowokolu - najwiekszego wyniesienia morenowego - lub z wydmy Lackiej.

Na zachód od nich usytuowane sa Sowie Góry - czesciowo utrwalone wydmy w okolicy Czolpina. Na najwyzszej z nich, calkowicie ustabilizowanej znajduje sie latarnia morska. Na wschód od Sowich Gór znajduje sie pojedyncza, bardzo aktywna, rozlegla wydma Czolpinska, która wydzielila sie z dawnego pasma wydm. Obecnie prowadzi przez nia szlak turystyczny.

Powstanie wydm: wyrzucany przez morze piasek jest osuszany przez slonce i wiatr i wywiewany dalej w glab ladu. Efektem tego procesu sa ruchome wydmy, których wysokosc przekracza 30 metrów. Tempo przemieszczania sie to od 3,5 do 10 metrów na rok. Wydmy zasypuja wszystko co napotkaja na swej drodze. Czestym widokiem sa przysypane do polowy drzewa. Wydmy zwiekszaja swoja powierzchnie jednoczesnie tracac nieco na wysokosci, caly czas podazajac w glab ladu. Na wycieczke do ruchomych wydm wyrusza sie z Rabki (na zachód od Leby). W Rabce znajduje sie punk muzealny Slowinskiego Parku Narodowego z niewielka wystawa fotograficzna parku. Na pobliskim placyku mozna wypozyczyc rower. Na pierwszych 3 km kursuja równiez teleksy i bryczki. Po drodze na wydmy mija sie jeszcze jedna atrakcje - resztki poniemieckiego poligonu doswiadczalnego z wyrzutniami rakiet.

cesky:

Pohyblive duny jsou pravym unikatem nejen Slowinskeho narodniho parku, ale cele Evropy. Je prihodne, ze symbolem Slowinskeho narodniho parku je racek stribrity, ktery se vznasi nad dunami a modrou vodou.

Tyto bile pisecne presypy jsou dokonce videt z vesmiru a svym vzhledem pripominaji poust tahnouci se v delce 18 km podel pobrezi Baltskeho more a patri mezi nejnavstevovanejsi casti Slowinskeho narodniho parku.

Mohutne hromady bileho a zluteho pisku, ktere nejsou zpevnene vegetaci, jsou nejvetsi oblasti pisecnych dun v Evrope. Pokryvaji plochu asi 500 hektaru.

Beznejsi nez bile duny jsou v parku takzvane sede duny, ktere uz ale nepusobi tak impozantne. Jsou starsi nez jejich bile protejsky, a proto na nich roste trava a stromy, které nejen vytvareji pudu, ale take pisek stabilizuji a chrani pred vlivem pocasi. Jedna z sedych dun je nejvyssi dunou v parku, rika se ji Czolpinska a je vysoka asi 55 metru.

Vznik dun. Urcite skutecnosti nasvedcuji tomu, ze za existenci pisecnych presypu mohou lide. Vedci dospeli k tomuto zaveru na zaklade studia pylu zachovaneho v ruznych vrstvach pudy, kterym se rika fosilni vrstvy. Vyzkum ukazal, ze oblast, kde jsou dnes duny, byla kdysi huste zalesnena, predevsim duby. Predpoklada se, ze v dobe pred nasim letopoctem byly velke plochy pobreznich lesu zniceny katastrofickymi pozary, ktere zalozili lide obyvajici tuto oblast. Tehdy se pisek, drive stabilizovany temito lesy dal poprve do pohybu. Podle pylu zachovaneho ve vyssich fosilnich vrstvach je vsak zrejme, ze zde les znovu vyrostl. Nejprve bukovy, a potom borovy.

Behem stredoveku se pak z neznameho duvodu daly duny opet do pohybu. V 16. stoleti dokonce hrozilo nebezpeci, ze zasypou stare mesto Leba. Lide proto mimo tuto nebezpecnou zonu postavili nove mesto. Tim vsak situaci zkomplikovali, nebot pri stavbe mesta a pristavu doslo k rozsahlemu kaceni stromu, kvuli cemuz se duny daly do pohybu jako nikdy predtim. Postupovaly se rychlosti tri az deset metru za rok a zasypaly vesnice, pole, louky, a dokonce i lesy.

Kde se vubec pisek vzal. Odbornici se domnivaji, ze cast pisku muze pochazet z lozisek ve vnitrozemi a ze k mori jej prinesly reky. Jinym zdrojem pisku muze byt samotne pobrezi, kde vlny neustale obrusují utesy. Tomuto procesu se rika abraze. Vysledkem je, ze pisek se hromadi na morskem dne.

Morske proudy a vlny pak odnaseji cast pisku z morskeho dna a ukladaji jej u pobrezi narodniho parku. Rovnobezne s pobrezim pisek vytvari velke lavice a prahy. Vlny a proudy, ktere smeruji ke brehu nasledne pisek pomalu presunuji na plaz. Slunce pisek vysusi a vitr jej odvane do vnitrozemi. Pisek zde vytvari nekolik soubeznych hrebenu, ktere se postupne zvetsuji, jak je pisek unasen vetrem z jednoho hrebene na druhy. Tak vznikly bile duny.

Vychozi souradnice Vas zavedou nedaleko pohyblive duny (Lacka hora)
Pro uznani logu musis:

english:

The movable dunes are real unique of Slowinsky national park. It is convenient, that the symbol of Slowinsky national park is seagull flying over yellow dunes and blue water.

These white sand dunes are visible from the universe and evoke desert stretching in the lenght of 18 kms along the coast of the Baltic sea.

Huge masses of white and yellow sand, which are not stabilized by vegetation, are the biggest area of sand dunes in Europe. They cover the area about 500 hectares.

Grey dunes are more common than the white ones in the park. They are older and that is why the grass and trees grow on them. This vegetation form the soil, stabilize the sand and protect against the influence of the weather. The highest grey dune in national park is Czolpinska dune with its height - 55 m.

The birth of dunes. Certain facts indicate that people could be responsible for the existence of sand dunes. It is on the basis of the research of pollen conserved in different layer of the soil (fossil´s layers). The research shows to us, that the area, where the dunes are today, was once densely forested, mainly by oaks.

It is supposed, that big areas of coastal forests were destroyed by catastrophic fires in the time before Christ. These fires were established by people living here. It was for the first time, when sands, earlier stabilized by these forests, start to migrate. It comes through according to the pollen conserved in higher fossil´s layers, that the forest grew here again, at first beechen, then pinewood.

In the Middle Ages dunes started to migrate again from unknown reason. In 16th century there was a threat, that dunes cover old town Leba. That is why people built new town out of this dangerous zone. But this effort only complicated coming situation, because they cut down other trees for building new town and harbour and dunes begun to migrate so quickly as never before. Those dunes moved with a speed of 3-10 m per year and covered villages, fields, meadows and forests. Where the sand come from? Scientists take it that part of the sand can come from the measures in the inland and rivers brought it to the sea. Another source of sand can be the coast of sea, where the waves constantly abrade the cliffs. This is the process of abrasion and the result is that the sand accumulate on the sea ground.

Consequently sea streams and waves flushed away the part of sand from the sea ground and accumulated that sand by the coast of national park. Sand form big benches and shoals in a parallel with coastline. Then waves and streams heading to the shore slowly transfer the sand on the beach. Sun dries sand and then it is blown to the inland. There is sand formed into parallel ridges, which are gradually enlarged by blowing the wind and taking the sand from one ridge to another. This is the origin of white dunes.

The given coordinates will lead you near one of the dune (Lacka hill)
To log this Earthcache, you have to: