Skip to content

Acletta Mystery Cache

This cache has been archived.

Clean-Air: English version below:

Hallo Cacheowner

Dieser Cache wird archiviert, weil er schon lange deaktiviert ist und keine Wartung durchgeführt wurde.
Die Archivierung kann innerhalb eines Monats rückgängig gemacht werden, wenn der Cache noch immer guidelinekonform ist.
Schreibe eine Mail an Clean-Air@gmx.ch mit dem GC-Code, falls Fragen zur Archivierung sind.

Gruss
Clean-Air / Cache Reaper

Hi cacheowner

This cache is archived because it has been deactivated for a long time and no maintenance has been done.
The cache can be unarchived within a month if it still adheres to the guidelines.
Write a mail to Clean-Air@gmx.ch with GC-code if there are any questions.

Best
Clean-Air / Cache Reaper

More
Hidden : 3/5/2008
Difficulty:
1 out of 5
Terrain:
3 out of 5

Size: Size:   micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


Acletta, in vitg puril
Sin la biala collina, agl ur digl uaul da larisch en vesta al pompus e maiestus glatscher da Medel, schai il bi ed idillic vitg d'Acletta. Naven dil stradun cantunal dadens il vitg da Funs menava pli baul ina graschla, per part carpusa e teissa via viers Acletta. Da quei temps vegneva ei secapescha iu a pei giu vitg, silpli ch'il vitturin arrivava ina gada ad jamna cun las victualias ad Acletta e reparteva quellas als vischins tenor l'empustaziun. Las bialas casas brinas barschadas dil sulegl ed ils clavaus construi bunamein in vid l'auter, ils lidimers, l'odur da grasche e puschigna, las vias curcladas cun carlaunas e buatscha fuvan indezis d'in ver vitg puril.

La primavera
Duront il temps da primavera fuvan las biaras famiglias purilas d'Acletta cun ils affons ora sin il funs. Sco emprema lavur fuva ei da mundar ils praus, ina lavur ch'ins fageva buca bugen. Silsuenter vegneva ei bez ora sin ils frusts migliacs grascha cun ils bos. Cun il tarden stueva la grascha vegnir manizzada e sdermanada ora a maun sin ils praus. Pli stentus era il trer si zuolc, igl arar ed arpagar sco era il metter truffels. La damaun e la sera purtavan ils purs il latg restont en cascharia. Mintga producent da latg pesava, culava e scriveva la peisa dil latg purtau sin ina tabla nera.
Encunter la fin dil meins da matg tut che mava a mises. Atgnamein fuva quei ils dis da vacanzas per ils purs. Denter perver ils armauls, deva ei igl emprem da clauder entuorn ils mises, ins fageva discharina e sterneva quella sin las punts nuegl. La lavur principala era il mulscher, sgarmar la groma dils curtes e caschar. Il pli emperneivel fuva ei d'astgar guder la buna groma da mises. Per igl auter vegneva ei fatg in cupid ni l'auter ed ins scheva dar l'aura per ils larischs. En quei interval s'enschanugliavan las bunas e luvrusas dunnas per ils èrs e frusts da truffels entuorn e ragischavan naven tut il zerclem.

La stad
Las faultschs bein gizzadas derschevan il fein per tiara en gronds e lads canvaus. Avon ch'il sulegl levava, curdavan curals da suadetsch sin la rugada e las bueras empruavan cun las empremas murdidas. Entuorn las siat dalla damaun purtavan las mummas il solver sin la prada. In solver ord il canaster ed in caffé da s. Clara ord la honta da lep rinforzavan ils sitgurs.En cuminonza da pign e grond suandava la lavur d'enzerdar che cuzzava bugen ni nuidis entochen miezdi. Mo cu ils 2 zenns dalla caplutta d'Acletta annunziavan miezdi, lu ruassava la lavur in'uriala. Ils tgaus vegneven discuvretgs ed ins recitava «Igl aunghel dil Segner». Las masseras bandunavan silsuenter ils frusts per far gentar. Secund l'aura e la lavur gentavan ins schizun ora sin ils praus. Quella tschavera era il bia fetg cuorta, damai ch'ins stueva volver il fein che quel possi aunc seccar sin l'autra vart. Il fein bein seccaus targevan ins ensemen cun las fuortgas en grondas panuglias. Cun il fein dallas panuglias vegneva ei fatg si bratschs da fein ed ord quels naschevan lu ils buordis ni ils ponns. Duront che las femnas ed ils affons rischlavan da schuber ils praus, purtavan ils umens (era els plauns) ils gronds e grevs buordis en clavau. Leu vegnevan quels sdrappai da part ed il fein vegneva dustaus sin ils ladretschs.

Igl atun
Igl atun suenter haver fatg risdiv raccoltavan ils purs la puma, medevan ils ers e cavavan ils truffels. Las medunzas pigliavan cun lur farclas il graun, tagliavan las pugnadas e ligiavan las monas che vegnevan pendidas sin ils chischners per schar madirar ellas el cauld sulegl atunil. Pli tard savevan quellas vegnir scudidas e vannadas, aschia ch'ils sacs da graun fuvan pinai per il mulin. Tier in dils puncts culminonts s'udeva la scargada. Ina brava roschada vaccas e biestga schetga, cauras e pors descendevan la carpusa e teissa via dall'alp Magriel. La pugniera e miseriera havevan il dètg quet cun ils tschupials fermai vid la corna.

Igl unviern
Per l'entira Val d'Acletta entuorn mavan ils vischins, sper il perver, igl unviern a far lenna. Cumpatg fullavan els via entochen sin l'alp Magriel. Da Tiolas entochen tier il vitg d'Acletta existevan igl unviern gronds irals ch'ins haveva fatg cun las grevas cargas lenna transportadas cun sliusas e curtauns. Entochen dus viadis per di - cun sliusas e curtauns si dies - fagevan ils vischins naven dil vitg sin ils aults. Quei era segir ina detga prestaziun, cumparegliau cun prestaziuns sportivas dad oz. Vitier vegn che tallas lavurs eran ed ein aunc oz prigulusas. Havevan els inagada las cargas lenna datier dil vitg, vegneva ei fatg leu plunas cun la roma, ferton ch'ins resgiava si la blocca e fendeva ils burels. Secund il diever per la platta da fiug ni la bucca-pegna.

Forza electrica
Interessant ei da l'autra vart ch'il vitg d'Acletta ha retratg - entuorn 1920 - igl emprem la forza electrica neu dalla val da Cuoz. Igl inschignus um, cul num Schnoz, haveva endrizzau ina turbina e nezegiava aschia l'aua digl ual da Segnas per far forza electrica. La glisch stueva esser ina glisch malruasseivla e brausla. La lingia per il current haveva el pendiu sin petgas. Las installaziuns en las casas derivavan medemamein dil suranumnau.

Forza electrica
Interessant ei da l'autra vart ch'il vitg d'Acletta ha retratg - entuorn 1920 - igl emprem la forza electrica neu dalla val da Cuoz. Igl inschignus um, cul num Schnoz, haveva endrizzau ina turbina e nezegiava aschia l'aua digl ual da Segnas per far forza electrica. La glisch stueva esser ina glisch malruasseivla e brausla. La lingia per il current haveva el pendiu sin petgas. Las installaziuns en las casas derivavan medemamein dil suranumnau.

La lischiva
Per ordinari vegneva ei fatg duas gadas ad onn lischiva. Ei setractava il bia da lavar il resti da letg. La lavur da lischiva sesplegava medemamein en pistregn. Mintgamai la sera avon mettevan las dunnas e mattauns il resti a lomia. L'autra damaun vegneva il resti savunaus e sbuglientaus pliras gadas en la vanaun gronda. Oravontut fageva la biala tschendra zavrada ed applicada per quei process grondas miraclas. Il resti tarlischava suenter quella lischiva sco la neiv alva d'ina ferdaglia d'unviern.

Paun casa
Enzacu igl atun havevan las famiglias schau mular il graun. Aschia havevan ellas sezzas la frina per far il paun. Era cheu turschavan las masseras la sera avon in dètg briec pasta che levava - entras il levon - entochen tier il far paun bunamein dublamein. Ad uras la damaun haveva ei num da scaldar en bein il fuorn.

Clamar vischins
Da temps en temps pretendeva ei da clamar vischins damai ch'ins haveva gia lu da sligiar problems communablamein. Sin il prau da Baselgia Vedra serimnavan ils vischins e sediscurevan. Il cauvitg presentava las fatschentas sco: pladir cavrer e nurser, paster da casa, lavurs cuminas da mundar pastiras, ereger punts e piogns, rugalar trutgs e la via ad Acletta, pinar las geinas e metter en uorden la zona da nuorsas. Medemamein vegneva era la sort lenna repartida duront far vischins. Perencunter clamava il cauvitg igl unviern ils vischins allas radunonzas en sia stiva. Ei vegneva tagliau pustretsch e liquidau aunc autras caussas.

Religiun
Nos perdavons eran fetg religius ed havevan ina ferma cardientscha. Gia la damaun allas tschun tuccava la calustra da stizzar e mava silsuenter giun claustra a messa. Sur Aluis Brugger celebrava mintga sonda endamaun la s.messa ad Acletta. Mintgamai suenter il survetsch divin vegneva ei iu cun Niessegner tier ils malsauns. Ils ministrants cun las latiarnas ed ils scalins enta maun mavan cun igl augsegner, scalinond per il vitg entuorn tier ils malsauns. Tut tgi che haveva assistiu alla messa suandava igl augsegner entochen avon casa dil malsaun. Leu retschevevan ils da casa igl augsegner cun ina candeila enta maun. Quei usit ei vegnius mantenius ad Acletta entochen entuorn 1965.

Il barschament dil vitg
Ils 26 da schaner 1964 ei ina part dil vitg d'Acletta daventaus l'unfrenda dallas flommas. Plirs clavaus ed ina casa ein barschai giu dil tut ed era enzaconts animals han piars lur veta. Mo ina miracla ha preservau e salvau tutta veta humana ed aschia spargnau gronda dolur e tristezia. Ils fideivels dil vitg seregordan aunc oz tier las devoziuns dalla sera en caplutta da Nossadunna da quella disgrazia ed els engrazian al Tuttpussent ch'el ha salvau tut ils vischins.

[Gregori Maissen]


Die Antworten zu einigen der folgenden Fragen sind im Text - auch für nicht Rätoromanen - einfach zu finden. Bien divertiment ed success!

Locaziun finala / Zielposition: N046° ab.cde E008° fg.hij

a

Num dalla Caplutta?
Name der Kapelle?

4

Caplutta da Nossadunna Immaculata

8

Caplutta da Sontga Gada

6

Caplutta da Sontga Brida

b

Stil da baghegiar dil Sanctuari?
Baustil des Gotteshauses?

3

Rococo / Rokoko

2

Baroc / Barock

9

Gotic / Gotik

c

Construider dall’orgla?
Erbauer der Orgel?

9

Orgelbau Mathis, Näfels

5

Orgelbau Kuhn, Männedorf

1

Anton Sacchi, Disentis/Mustér

d

Pictur dil maletg d’altar?
Maler des Altarbildes?

8

Carlo Franceso Nuvolone

7

Bartolomé Esteban Murillo

3

Johann Ritz von Selkingen

e

Il number dils zenns?
Anzahl Glocken?

5

1

1

2

9

3

f

Tgei utschi ova sut las grundas dalla Caplutta?
Welche Vogelart nisted in den Dachflügeln der Kapelle?

7

Hirundellas / Schwalben

5

Spirs / Mauersegler

8

Paslers / Spatzen

g

Tgei eveniment ha caschunau ils 26-01-1964 grond donn al vitg d’Acletta?
Welches Ereignis hat am 26.01.1964 das Dorf Acletta grossteils zerstört?

6

Lavina / Lawine

0

Barschament / Dorfbrand

1

Bova / Schlammlawine

h

En tgei onn vegn il vitg d’Acletta electrificaus?
In welchem Jahr wird das Dorf Acletta elektrifiziert?

8

Entuorn 1940 / Um 1940

3

Entuorn 1920 / Um 1920

2

Entuorn 1900 / Um 1900

i

Sin tgei altezia sur mar schai la Caplutta?
Auf welcher Höhe über Meer liegt die Kapelle?

9

Entuorn 1291 m.s.m / Um 1291 M.ü.M.

4

Entuorn 1245 m.s.m / Um 1245 M.ü.M.

1

Entuorn 1310 m.s.m / Um 1310 M.ü.M.

j

Tgei glatscher schai en direcziun sid?
Welcher Gletscher liegt in südlicher Richtung?

2

Glatscher dil Brunni / Brunnigletscher

1

Glatscher da Medel / Medelsergletscher

6

Glatscher dil Tödi / Bifertenfirn "/wiki/Bifertenfirn">

 

Additional Hints (Decrypt)

Fhbaqn vyf zhbffn ivnf qverpmvha Zhagngfpu. Rv qng senap zvef pur grtana gfpurynh zvfgrevf, vy zve qngvre yn qrfgvanmvha ohpn. Sbytr qra Jrtjrvfrea Evpughat Zhagngfpu. Rf tvog Znhrea va qrara Fpuägmr ireobetra fvaq, qvr Znhre va qre Aäur qrf Mvryf wrqbpu avpug.

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)