Deze cache is geplaatst in samenwerking met Staatsbosbeheer.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie
De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is een belangrijke verdedigingslinie uit de Nederlandse geschiedenis. Ze loopt van Muiden in Noord-Holland tot aan de Brabantse Biesbosch. De Linie kon onder water gezet worden om vijanden tegen te houden. De Linie is enkele malen in de geschiedenis in stelling genomen.
De Oude Hollandse Waterlinie, voorloper van de NHW, stamt uit het rampjaar 1672. De linie was bedoeld om te voorkomen dat de Fransen Holland zouden veroveren. Utrecht was reeds door de Fransen veroverd; daarom bouwde men de Oude Linie ten westen van de stad.
Vanaf 1816, nadat de Fransen waren vertrokken, werd op bevel van Koning Willem I de linie naar het oosten verschoven, zodat ook Utrecht binnen de linie kwam te vallen. De bouw verliep in twee fasen en was pas in 1870 voltooid. Ook daarna zijn nog verbeteringen uitgevoerd aan de Linie.
Het land dat tot de Linie behoorde bestond uit een complex systeem van deelgebieden die middels sluizen onder een laag water van 30 tot 60 cm konden worden gezet. Hierdoor kon vijandelijke infanterie, cavalerie en artillerie niet meer oprukken. Het water was tevens ondiep genoeg om een gewone oversteek met boten onmogelijk te maken.
Enkele delen konden niet onder water gezet worden. Hiertoe behoorden dijken, de Houtense Vlakte, en later ook spoorlijnen. Om deze zwakke plekken in de Linie te beschermen werden Forten gebouwd. In de eerste helft van de negentiende eeuw kwam een eerste ring van Forten rond de stad Utrecht gereed, met daartussen kleinere werken.
Omdat de aanvalswapens later verbeterd werden, was een tweede, vooruitgeschoven ring van Forten nodig om de stad te beschermen. Sommige Forten zijn in verval geraakt, andere zijn (tot op zekere hoogte) gerestaureerd of nog in gebruik.
Om een vrij schootsveld te garanderen, werd in 1853 besloten tot een bouwverbod binnen een straal van enkele kilometers rond de Forten. Deze zgn. Kringenwet heeft er tot in onze tijd voor gezorgd dat de stad Utrecht nooit ver naar het oosten is uitgebreid.
De meeste Forten zijn niet vrij toegankelijk. Deze tocht voert je daarom langs de Forten. Onderweg leer je van alles over de Forten, en over de mooie natuur ten oosten van de stad Utrecht.
Staatsbosbeheer verzorgt in de zomermaanden op een aantal Forten rondleidingen.
De Forten - achtergrondinformatie
De Lunetten - De tocht begint onderaan de Waterlinieweg (!), bij het informatiebord. De Lunetten, een groep van vier Forten, werden tussen 1822 en 1826 ten zuidoosten van de stad Utrecht aangelegd, als onderdeel van de eerste ring. De naam Lunet is afkomstig van het Franse woord voor 'maan' (lune). De Lunetten hebben dan ook elk de vorm van een (halve) maan. Voornaamste taak was het verdedigen van de Houtense Vlakte, waar later de spoorlijn Utrecht-Arnhem doorheen werd gebouwd. Op Lunet I is in de jaren '50 van de twintigste eeuw een atoombunker gebouwd.
Fort het Hemeltje - Dit fort is genoemd naar een herberg die daar vroeger stond. Het Fort werd gebouwd tussen 1877 en 1881 en was onderdeel van de vooruitgeschoven ring van forten om de Houtense Vlakte te verdedigen, en ook de spoorlijn naar 's-Hertogenbosch. Rondom het Fort loopt een wandelroute. Vroeger werd hier munitie opgeslagen.
Fort Vechten - Fort Vechten is genoemd naar een Romeins Fort ('Fectio') dat onderdeel uitmaakte van de verdediging van de grens van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig hoort het Fort bij Bunnik. Het fort wordt gebruikt voor recreatieve doeleinden. Zo kan er gekampeerd worden en wordt er diverse outdoor evenementen georganiseerd. Ook bevindt zich hier het Waterliniemuseum. Tijdens de mobilisatie van 1914-1918 werd tussen Fort bij Rijnauwen en Fort Vechten een rij betonnen groepsschuilplaatsen aangelegd. Deze zijn nog steeds te zien in het landschap tussen De Uithof en Bunnik.
Fort bij Rijnauwen - Fort bij Rijnauwen behoort tot de vooruitgeschoven ring van Forten, en is met 31.4 ha. het grootste fort van Nederland. Het is gesloten voor publiek, en biedt een rustplaats aan verschillende diersoorten. Het naburige theehuis 'Rhijnauwen', ook wel bekend als het Pannekoekenhuis is geheel uit hout opgetrokken, omdat het destijds gebouwd is binnen de verboden kringen van het fort. Dit is zeker een bezoek waard!
Fort Hoofddijk - Ook Fort Hoofddijk behoort tot de tweede ring Forten, en had als voornaamste taak de dijk met dezelfde naam te beschermen. Tegenwoordig valt het Fort binnen het terrein van de Uithof, en doet het dienst als paleomagnetisch laboratorium. Dit omdat het Fort weinig gevoelig is voor mechanische schokken en temperatuurschommelingen. Apparatuur staat in de voormalige kruitkamers. Hier is, wegens vroeger ontploffingsgevaar door vonken, geen ijzer of staal aanwezig.
Fort op de Biltstraat - Dit Fort, ook wel Fort de Bilt geheten, werd gebouwd tussen 1816 en 1819 en verdedigde de Biltse straatweg, de weg tussen Utrecht en De Bilt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Fort de Bilt door de bezetter in gebruik als executieplaats. In die periode zijn hier 140 verzetsstrijders gefusilleerd. In de buurt van het fort zijn nog enige houten Kringenwetwoningen te vinden. De marechaussee heeft nu een deel van het terrein in gebruik.
Fort Voordorp - Dit Fort sloot de Voordorpsedijk af. Naar het noorden kon het geschut op het fort de in 1863 aangelegde spoorlijn Utrecht-Amersfoort onder vuur nemen. Ook eventuele vijandelijke geschutsbatterijen in het bosgebied bij De Bilt lagen binnen het bereik van Voordorp. Het werd na een restaratie in 1998 in gebruik genomen als locatie voor feesten en partijen.
Fort Blauwkapel - Dit Fort is tussen 1818 en 1821 gebouwd rondom het dorpje Blauwkapel en is hiernaar vernoemd. Het dorpje dankte zijn naam aan de nog steeds in gebruik zijnde kapel uit 1451. Het vormde onderdeel van de binnenring van Forten. Op 2 juni 1843 kwam een meteoriet neer in Blauwkapel. De inslag werd gezien door een boer (of zijn knecht) en hij haalde de ongeveer 7 kg wegende meteoriet van een meter diepte. Deze zgn. "Utrecht" meteoriet is de grootste van Nederland. Het gebied binnen het Fort wordt nu ontwikkeld als woonbestemming met een groen en recreatief karakter.
Fort Ruigenhoek - Fort Ruigenhoek is in de jaren 1869-1870 gebouwd ten westen van het dorp Groenekan. Een bijzonder element is het neoclassicistisch legeringsgebouw met gietijzeren stormtrap, waardoor men op het gebouw kon komen. Hier bevond zich een borstwering, waar men de achter het Fort gelegen damsluis kon bestrijken. Staatsbosbeheer is momenteel bezig met plannen voor dit fort om het toeristisch te ontwikkelen. Er zijn wel eens festivals hier.
De Fietstocht
Deze tocht brengt je langs 9 forten in het Utrechtse deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Beantwoord onderweg 27 (eenvoudige) vragen (3 per Fort) om de Noord-coördinaat te vinden, zoek informatie over de bezetting van elk Fort om de Oost-coördinaat te vinden, en vind aan het eind de cache.
De route begint en eindigt niet op dezelfde plek. Je kunt bij het beginpunt komen via station Utrecht Centraal (4km) of Utrecht Lunetten (1km). Terugrijden kan naar station Utrecht Overvecht (3km), Utrecht Zuilen (4km), Utrecht Centraal (5km) of Maarssen (8km).
De route inclusief aan- en terugrijden van en naar Utrecht Centraal is ongeveer 35 km.
De fietsroute is beschikbaar als route. Met een GPS met 'volg route'-mogelijkheid word je zo vanzelf door het landschap geleid.
Bij een aantal Forten splitst de route even af. De waypoints zijn gegeven. Soms zijn dit er meerdere per Fort.
Op drie plekken is het nodig om van afstand informatie van het Fort zelf af te lezen. Een paar goede ogen of verrekijker komt dan van pas.
Deze cache is niet toegankelijk na zonsondergang. Honden zijn op de route toegestaan; bij de eindlocatie moeten zij worden aangelijnd.
Onderweg zijn er diverse horeca-mogelijkheden, bijvoorbeeld het Theehuis/Pannenkoekenrestaurant bij Rijnauwen, en Restaurant de Beerenkuil op de Biltstraat. Ook Fort de Klop, met een restaurant op het Fort zelf, is een aanrader.
De Noord-coördinaat
Om de Noord-coördinaat te vinden, moet je antwoord geven op 27 vragen, per Fort 3 stuks. De vragen staan hieronder in alfabetische volgorde. Neem van het antwoord steeds het laatste cijfer. Via de formule kun je dan de Noord-coördinaat van de cache uitrekenen.
Checksums
A + D + G + J + M + P + S + V + Y = 19
B + E + H + K + N + Q + T + W + Z = 39
C + F + I + L + O + R + U + X + @ = 21
De Oost-coördinaat
Vind onderweg ook de bezetting (in aantallen manschappen en stukken geschut) voor elk Fort (behalve Lunetten). Bij drie Forten is onderweg geen informatie te vinden over de bezettingen. Deze antwoorden zijn dan ook al gegeven.
Via de tabel hieronder kun je dan de Oost-coördinaat van de cache uitrekenen.
De Waypoints
Dit zijn de waypoints waarop de informatie te vinden is.
Lunetten: (101) N 52° 04.237' E 005° 08.018' (tevens startlocatie)
't Hemeltje: (201) N 52° 02.976' E 005° 08.715'
Vechten: (301) N 52° 03.670' E 005° 10.275'
Rijnauwen: (401) N 52° 04.397' E 005° 10.832' en (402) N 52° 04.380' E 005° 10.436'
Hoofddijk: (501) N 52° 05.269' E 005° 10.121'
Biltstraat: (601) N 52° 05.811' E 005° 08.835'
Voordorp: (701) N 52° 06.514' E 005° 09.421'
Blauwkapel: (801) N 52° 06.950' E 005° 08.317' en (802) N 52° 06.940' E 005° 08.365'
Ruigenhoek: (901) N 52° 07.694' E 005° 07.726'
Download Route (.gpx)
De Cachelocatie
Parkeer je fiets net voor het eind van de route tegen het hek. De route eindigt bij een ander interessant informatiebord. Neem hier even de tijd om van het landschap te genieten en de eindlocatie uit te rekenen. De cache is een ammunitiekist.
Log deze cache alleen als je daadwerkelijk de route hebt gefietst. (dat spreekt natuurlijk voor zich).